Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Associatie

betekenis & definitie

een tamelijk lastig woord, dat met enig nadenken toch wel te begrijpen is.

Wanneer we een klein kind voor het eerst een stukje chocolade voorhouden, zonder het te laten proeven, dan zal het niet weten, wat het daarmee doen moet. Maar wanneer we het hem eerst hebben laten proeven en we komen later nog eens met een stukje chocolade terug, dan is het kindje al wat wijzer geworden: het zal waarschijnlijk direct roepen: „lekker!” Er is nu in het hoofdje van het kind verband gelegd tussen de begrippen: chocolade en lekker en zodra het voortaan maar een stukje chocolade ziet of iets, dat er op lijkt, zal het dadelijk denken „lekker”. Dit verband leggen tussen stof en eigenschap noemt men o.a. associatie. Onze eigen gedachten bestaan feitelijk uit niets anders dan uit hele rijen associaties.

Denken wij aan duisternis, dan denken we meteen: aan nacht, aan slapen, aan ons bed, aan licht opsteken, enz.

Dit zijn heel gewone associaties, maar er kunnen ook ongewone associaties bij ons plaats vinden. Wanneer wij b.v. eens midden in den nacht gewekt zijn, omdat er vlakbij een hevige brand was, zullen wij voortaan steeds, als we het woord nacht horen, aan brand denken.

Nu begrijp je ook, waarom al die grote firma’s in koekjes, cacao, schoensmeer, enz. enz. altijd weer met dezelfde woorden en plaatjes voor den dag komen.

Wanneer wij maar vaak genoeg lezen, dat van Zettens cacao de beste is of dat schoensmeer Pips zo goed is, dan zullen we bij het denken aan cacao enz. ook denken aan van Zetten, Pips, enz. En hierom is het den firma’s, die reclame maken, juist te doen, — om het vormen van associaties, die zo vastraken in de hoofden der mensen, dat ze er niet meer uitgaan.

Het woord associatie wordt ook gebruikt voor samenwerking in een handelszaak van verschillende personen.