Gepubliceerd op 12-05-2020

Els (zwarte), Alnus glutinosa

betekenis & definitie

Glutinosa: de plant of een onderdeel van de plant is kleverig.
Zwarte els: de naam els wordt gekoppeld het Oud-Hoogduits woord 'elo' of 'bruingeel'. Het is dus de kleur van het hout (de kern is van het hout is rossig-geel) die de naam 'els' heeft opgeleverd. Dankt het zwart in zijn Nederlandse naam aan zijn vooral ’s winters zwarte schors.
Bijzonderheden:
bij de Elzen maken de vrouwelijke en de mannelijke katjes deel uit van één samengestelde bloeiwijze aan het eind van de takken;
• alle katjes zijn paarsachtig en overwinteren naakt (zonder schutbladeren). Elzen bloeien, op de Hazelaar na, het vroegst van de inheemse houtgewassen, ver voor het ontluiken van de bladeren. De nootjes blijven lang tussen de schubben zitten en vormen het hoofdvoedsel van overwinterende Sijzen;
• nootjes die in het water terechtkomen, blijven dank zij het bezit van luchtholten lang drijven en kunnen zo over grote afstand worden verspreid;
• hij wordt door imkers geteeld als bijenplant vanwege zijn zeer overvloedige stuifmeelproductie;
• ook wordt de boom aangeplant als bodemverbeteraar, omdat hij in staat is met behulp van bacteriën stikstof uit de lucht op te nemen en in wortelknolletjes op te slaan;
• onder water is elzenhout duurzaam en als constructiemateriaal bruikbaar;
• als brandhout heeft het speciale toepassingen, namelijk voor het blauw kleuren van dakpannen en het roken van vis;
• de schors werd gebruikt voor het verven van leer;
• op de bladeren vind je vaak blaasvormige uitstulpingen die door een galmijt worden veroorzaakt.