Vreemde woorden in de Sterrenkunde

Prof. Dr. P.H. van Laer (1942)

Gepubliceerd op 30-09-2020

Almagest

betekenis & definitie

(= laat-Lat. Almagéstum; gevormd naar Ar. al-Magisti).

Het is de titel van vertalingen van het beroemde werk van Ptolemaeus(2e eeuw n. Chr.), getiteld Megalè syntaxis tès astronomias = Grote verhandeling over de sterrenkunde. Door Ptolemaeus zelf wordt dit boek elders (in zijn Geographikè Hyphègèsis) genoemd Mathèmatikè syntaxis = Wiskundige verhandeling. Het schijnt, dat de eerste Arabische vertalers in plaats van megalè, = groot gelezen hebben megistè, = grootst, ofwel dat zij het beschouwd hebben als het grootste werk op dit gebied. De eerste Arabische vertaling is vervaardigd door al-Haggag (786-835). Volgens ibn al-Qifti is het boek door al-Haggag tweemaal vertaald; een keer onder Harün ar-Rasid (reg. 786-809) en een keer onder al-Ma’mün (reg. 813-833).

De eerste vertaling is verloren gegaan en niet te dateren. De tweede dateert van 827 en is de beste. Van deze is in Leiden een handschrift aanwezig dat als titel heeft Kitab al-Migisti (= Het grootste Boek). Aan deze vertaling ligt een Syrische ten grondslag. Van een van de Arabische vertalingen werd omstreeks 1175 een Latijnse vertaling gemaakt door Gerard van Cremona, de Oudere, een lid van het internationaal vertaal-college van Toledo. De titel van deze vertaling was Almagéstum.