Gepubliceerd op 16-11-2020

Waterral

betekenis & definitie

Rallus aquaticus Linnaeus 1758. Op moerassige plaatsen vrij verborgen levende, maar in de Lage Landen niet zeldzame Ralachtige.

Water-Ral bij B&O 1822. Houttuyn 1763 noemt "Water-Rallen" ( = de groep binnen de Rallen die zich van de "Land-Rallen" onderscheidt; zie ook sub Ral) en "Water-Rall of zwarte Rall" (=Rallus aquaticus). Ook in NV 1797 Water-Rall (met afbeelding van het Porseleinhoen).De doorgaans natte biotoop past bij het eerste element van de N naam, ook bij de wetenschappelijke naam (Lat aquaticus 'in of aan het water levend'; <Lat aqua 'water'; Rallus aquaticus was de naam bij Aldrovandi 1603 [Lockwood 1993]), bij D Wasserralle, EWaterRail (Mouffet 1655) en zweeds Vattenrall (zweeds vatten (spreek uit: watten) 'water'). Al deze namen komen overeen met F Râle d’eau ('ral van het water'), waar de naam mede daarom zo ‘volledig' moest zijn, omdat er in het F ook een Râle de genêts is ('Kwartelkoning', letterlijk 'ral van de bremstruiken', wat overigens minder correct de biotoop van de Kwartelkoning aanduidt, maar wel dat de Kwartelkoning in drogere biotopen huist). De 'tegenstelling' wordt ook fraai aangegeven met de E namen Water Rail versus Land Rail 'Kwartelkoning', D Wasserralle versus Wiesenralle, limburgs Waterscher versus Bamptscher ('beemdschraper') en vlaams Rietscharre versus Breemscharre [Wilms 970519].

In de wetenschappelijke naam is Rallus een latinisering van F Râle, voor de etymologie waarvan naar Ral ← verwezen wordt. De invloed van F Râle heeft niet gereikt tot fries Wetterhintsje ←, deens Vandrikse, noors Vannrikse en ijslands Keldusvin (letterlijk: 'bron- of beekzwijn', vanwege het 'Speenvarken-geluid').

Houttuyn heeft de naam zwarte Rall (een volwassen Waterral is niet zwart; een Waterhoen zou je zo kunnen noemen, of anders wel een Meerkoet) mogelijk van Reyger 1760 (D Schwarze Ralle), en dit is een voortzetting van D schwartze Caspar en/of Graue Rall ("rallus cinereus") bij Klein 1750; dit op zijn beurt is een voortzetting van D Schwartz Wasser Hünle 'Waterral' bij Schwenckfeld 1603 (deze auteur heeft ook een Aesch-Hünlin (letterlijk 'askleurig hoentje'), maar deze vogel is niet precies te determineren).

In de F literatuur komt een "râle noir" voor [Le Robert 1993 sub Râle], welke ook de Waterral zou moeten zijn.