Gepubliceerd op 16-11-2020

Juinpikker

betekenis & definitie

Zeeuwsvlaamse naam voor de Grauwe Vliegenvanger te Zaamslag (Zld) [WVD 1996 p.74, na: muggepakker]. Het eerste element juinbetekent (ws.) 'ui', zodat het benoemingsmotief niet geheel duidelijk is.

Vermoedelijk is door de naamgever een verband gezien tussen in zijn moestuin gekweekte uien en de Grauwe Vliegenvanger; nu houdt de vogel zich wel graag in moestuinen op, omdat daar insecten voorkomen en omdat er dikwijls mooie, voor een Grauwe Vliegenvanger geschikte, zitplaatsen zijn (bijv. bonenstokken; zie sub Bonenzetter).ETYMOLOGIE (brabants) juin, zeeuws juun, vlaams a(n)joen 'ajuin, ui': <N"Eniuyn. fland. i. aiuyn. Coepa [=ui]" [VK c.1616; op p.243 ook: Iuen-winter-groen. Hedera"] <mnl ayuen, ajuun, aiuen, anjuun, enioen, eniuun, enguun, engoen, ongoen, aniuun, oniuun, iniuun [MH 1932] <Lat (romaans) (*)unionem (4e nv. van Lat unio1 'ui' <'(één grote) parel' (vóór 800); sommige mnl woorden uit de reeks zijn later ontleend, <F oignon 'ui'. N ui is een zgn. vals enkelvoud <mnl uyen, ugen, ontstaan uit mnl ajuun door klemtoonverspringing. {N siepel 'ui' ~D Zwiebel <mhd zibolle <m.e.Lat cipolla (>It cipolla, Sp cebolla, portugees cebola) <Lat ca(e)pulla, verkleinvorm van Lat caepa1 'ui' (>catalaans ceba) [NEW 1992; Weijnen 1996; OTT 8/6 en 15/6/2004]. E onion <mf oignon. Noors bk, zweeds lök 'ui' ~N look, D Lauch, E leek.} Het Latijn kende dus twee woorden voor'ui': 1. caepa en 2. unio (hetzelfde woord als unio 'eenheid'; betekenisontwikkeling: 'eenheid' >'één grote parel' >'parel' >'ui'). Met Lat caepa correspondeert N siepel, met Lat unio correspondeert N ui.