Histrionicus histrionicus (Linnaeus: Anas) 1758. Kleine soort van Duikeend, waarvan vooral de volwassen opvallen door hun bont getekende verenpak, als van een (bonte) harlekijn.
Reeds Linnaeus kende dit beeld, want Lat histrio ='toneelspeler', waarbij wellicht verwezen wordt naar de harlekijn (<It arlecchino), een figuur uit het oude (oorspr. italiaanse) kluchtspel, die gekleed is in een bont, nauwsluitend pak. F Arlequin plongeur <Garrot arlequin (Garrot 'Brilduiker') kan echter beïnvloed zijn door F Harle 'Zaagbek' (Belon 1555) welke naam op zijn beurt van onbekende origine is ofwel (volgens Lockwood 1993) een klanknabootsende naam van germ origine. De Harlekijneenden van Ijsland, het enige europese land waar de soort broedt, hebben weinig neiging tot trekken. De soort prijkt op de lijst van de nederlandse avifauna dankzij de ontdekking van Dirk Moerbeek op 28 december 1982 van een volwassen ♀ in de haven van IJmuiden [DB 6(2): 37-40, 1984].BENOEMINGSGESCHIEDENIS De Europeanen kenden de soort vóór en omstreeks 1758 ws. alleen van exemplaren, die in zgn. menagerieën te bezichtigen waren. Een soort als de Brilzeeeend, die te zien is op een schilderij van Jan Breughel (1568-1625) en die evenals de Harlekijneend in Noord-Amerika broedt, zal de schilder mogelijk ook uit zo'n menagerie bekend geweest zijn (of anders uit een amerikaans geïllustreerd boek over de natuur aldaar), omdat de soort hier in het wild nagenoeg nooit verschijnt. Dat verklaart, waarom de vogel hier niet analoog naar zijn ijslandse naam Straumönd (önd =Eend, straum '(berg)stroom') is benoemd, zoals wel deens Strnmand en zweeds Strömand, maar naar zijn bonte uiterlijk, juist de reden waarom mensen de menagerieën bezochten! Houttuyn 1763 maakt melding van de naam Jan Pottagie-Eend ←, maar als 'officiële' naam werd door hem opgegeven: Gekraagde Amerikaansche Eend, ws. ontleend aan Brisson die hem "de gekraagde Eend van Terre-neuve" noemde. Buekers 1902toonteen afbeeldingvan een ♂ op plaat 36; naast de toenmalige wetenschappelijke naam Harelda histrionica L. noemt hij géén N naam; Buekers kende het werk van Houttuyn misschien niet.
Eykman 1925: "DeKragenente zou men in het Hollandsch terecht met den naam van Harlekijneend kunnen bestempelen (Eng. Harlequin duck)."
