Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 17-03-2019

Zalm (in blik)

betekenis & definitie

De landen en landstreken, waar zalm in geweldige hoeveelheid ingeblikt wordt, zijn voornamelijk Nieuw-Schotland, Columbia, Japan en Siberië.

De Canadeesche zalmindustrie is op het oogenblik de meest belangrijke, vooral voor Europa. Bij de vangst aldaar onderscheidt men 5 soorten: „sockeye” (blauwruggen) ,„lentezalm”, „zilverzalm”, „rosezalm” en „wijfjeszalm”. De lentezalmen zijn het grootst, 20 tot 80 pond, het vleesch is rosé en vast. Daarna volgen de sockeyes of blauwe zalmen, 4—12 pond zwaar, met prachtig vast, rood vleesch. Deze soort is bijzonder geliefd, vooral in Engeland. Daarna komt de rosé zalm, een kleiner soort, het vleesch is minder vast dan dat van den blauwen zalm en daardoor ook minder in trek. De zilverzalm weegt gemiddeld 9 Engelsche ponden, de kleur is licht rosé (pink). Ten slotte komen de wijfjeszalmen (de Fransche Canadeezen spreken van „bécards”), deze zijn weer iets grooter, het vleesch is bleek en wordt na het inblikken bijkans wit of vaal. De visch wordt ingezouten, geconserveerd en vormt dan een goedkoope soort. Het vleesch geldt als zeer voedzaam. De Canadeesche zalmindustrie verschaft aan ongeveer 20.000 menschen werk. Men is op het verwerken van groote hoeveelheden ingesteld, omdat de trektijd der zalmen betrekkelijk kort is. De zalmen worden in netten gevangen en naar de fabriek getransporteerd.

Chineesche en Japansche werkkrachten deden hier aanvankelijk dienst als slachters, vandaar dat het roteerend mes, dat thans de zalmen machinaal onthooft nog altijd de „ijzeren Chinees” genoemd wordt (iron Chink). Vervolgens wordt de zalm in pekelwater gedompeld en in moten verdeeld. Uit de hand (werken met gummi-handschoenen) wordt de zalm in de blikken gedaan, daarna worden deze automatisch gewogen. Met een stoomstraal van 212° F wordt de lucht weggeblazen, waardoor de meeste infectiekiemen gedood worden. Deze stoomstraal werkt ongeveer 15 minuten in, daarna worden de blikken „dichtgefelzt” of dichtgesoldeerd.

De gesloten blikken worden gedurende 1,5 uur in een autoclaaf op 120° C verwarmd, waardoor alle kiemen gedood worden. Daarna worden ze lichtbruin gelakt en in kisten (van 48 of 96 halve blikken) verzonden. In Siberië en Japan heeft men conservenfabrieken, die op soortgelijke wijze werken. De vangst duurt maar korten tijd, de vruchtbaarheid van de zalm is zeer groot. Geweldige hoeveelheden visch worden verwerkt. In Canada wordt de zalm met draaiende netten geschept; een watermolen, die door den stroom voortbewogen wordt, vult automatisch de vischkaar bij. In alle landen neemt men tegenwoordig beschermende maatregelen, om uitroeien van deze visch te voorkomen. Men maakt onderscheid tusschen de volgende soorten (de naam wordt meestal op de blikjes aangegeven): Sockey, dofrood, vleesch vaste consistentie, de wervels zijn bijzonder klein, een uitstekende zalmsoort met hooge marktwaarde.

Chinook, de lentezalmen, vleesch lichter en zachter van consistentie, de wervels zijn bijzonder groot, ook deze soort heeft betrekkelijk hooge marktwaarde.

Coho is zilverzalm, het vleesch is rood met oranje bijtint, vast vleesch en groote wervels, de waarde is minder dan van de vorige soorten. Pink is bleeke zalm, zacht van consistentie, gering van marktwaarde. Chum, is grauw, vast vleesch, groote wervels en geringe marktwaarde. Herhaaldelijk komt het voor, dat bleeke zalm opgekleurd wordt, hetgeen natuurlijk als een poging tot bedrog te kwalificeeren valt. Ook gekleurde koolvisch wordt wel als „seelachs” in olie ingelegd. Het kleuren van visch met het oogmerk deze een ander uiterlijk te geven, waardoor verwisseling kan geschieden, is krachtens de warenwet verboden.

Als gemiddelde samenstelling voor ingeblikte zalm wordt opgegeven: water 61%, eiwit 20%, vet 16%, voedingszouten 1%, keukenzout 2%.

In versche, zoowel als in ingeblikte zalm, wordt vitamine A en D aangetroffen.