Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 26-01-2019

Vermageringskuren

betekenis & definitie

Vermageringskuren - Het toepassen van vermageringskuren op eigen gezag, brengt altijd een zeker gevaar met zich mede. De ware hartstocht waarmede „de slanke lijn” nagestreefd wordt, heeft al heel wat ellende veroorzaakt. Ondervoeding, gevolgd door lichamelijke en geestelijke uitputting, zijn daarbij maar al te vaak het onvermijdelijke gevolg geweest.

Toch had bij verstandige voedselkeuze de „kuur” veel meer effectief kunnen zijn, zonder deze noodlottige gevolgen. Een vermageringskuur mag in de eerste plaats alleen na deskundig overleg en onder voldoende controle toegepast worden, nimmer op eigen initiatief.

Het dieet, dat bij vermageringskuren aanbevolen zal worden, moet steeds calorieën-arm zijn, d.w.g. karig, evenwel zonder dat ondervoeding gevreesd behoeft te worden. Hierbij moet gelet worden op de verzadigingswaarde (zie aldaar), een vraagstuk, dat des te klemmender wordt, naarmate de eetlust van de „patiënten” grooter is. Een vermageringskuur gaat bijna altijd met opofferingen gepaard. Lang niet altijd zal men in staat zijn de „verboden vruchten” door andere gelijkwaardigen te vervangen, althans niet door spijzen, die eenzelfde appreciatie zullen hebben.

Bij het voorschrijven schrapt men uit het gevolgde diëet allereerst de zoogenaamde „doode voedingsmiddelen”. Vitamine-houdende spijzen moet men zooveel mogelijk trachten te behouden, omdat gebrek hieraan op den duur aanzienlijke schade voor de gezondheid met zich brengt.

Alkoholische dranken en bier kan men gevoeglijk schrappen. Voorts de vitamine-arme meelspijzen, koek, biscuit, gebak. Ook limonadesiroop, jams en bonbons kan men laten vervallen, althans sterk verminderen. Wordt de kuur strenger doorgevoerd, dan strekt deze zich uit tot die bestanddeelen van het voedsel, die niet alleen door hun calorische waarde, maar ook in ander opzicht van belang zijn, nl. de vetten. Wanneer men aan de vetten raakt, beginnen ook de vitaminen mede te spreken. Men zal moeten substitueeren en dat zal in vele gevallen lastig zijn. Het vitamine A uit de boter zou eventueel vervangen kunnen worden door hetzelfde vitamine uit wortelpurée. Met vitamine D zal men echter grooter moeilijkheden ondervinden, dit zou alleen door een vitamine D houdend praeparaat vervangen kunnen worden of door een weinig levertraan.

Allereerst zal men het vet weglaten, waarmede de spijzen bereid worden. Hierdoor blijft het volume constant. Het eiwit uit vleesch zou men door het geven van magere kaas kunnen vervangen en meelkost gedeeltelijk door fruit en salade. Zoodoende zou het totaal volume niet verminderen, integendeel, er bestaat kans, dat het zelfs vermeerdert en daarmede het verzadigingsgevoel niet geschaad wordt. Wanneer men de aardappelen vermindert of weglaat, neemt men ook een bron van vitamine C weg. De beste wijze om dit gebrek te herstellen is het geven van citrusfruit, dat buitengewoon rijk hieraan is. Vroeger werden de nieuwe gezichtspunten over de vitaminen bij het voorschrijven van een vermageringsdiëet, niet in acht genomen.

Bekend was bijv. de „Banting-kuur”, die destijds door Harvey uitgedacht was voor een Engelschman Banting genaamd en die sindsdien naar dezen patiënt genoemd werd. Hierbij waren toegestaan mager vleesch, weinig brood, eieren, magere kaas, peulvruchten, koolsoorten en salade. Het ontbijt bestond uit thee met 30 g melk, 50 g beschuit en 25 g vleesch. Het middagmaal uit: 200 g bouillon, 200 g mager vleesch, 50 g groente. 25 g wittebrood en 150 g witte wijn. Het avondeten uit: 120 cc koffie, 20 g beschuit, 150 g vleesch, 20 g gebak. In totaal werd hierbij gegeven 120 g eiwit, 40 g vet en 98 g koolhydraten, vertegenwoordigende een totaal waarde van 1400 calorieën.

Bij een dergelijk dieet volgens Ebstein, bekend als „Ebsteinkuur" werden gegeven: 100 g eiwit, 85 g vet, 47 g koolhydraten, totaal ± 1300 calorieën. Bij de „Oertelsche kuur”, 70 g eiwit, 30 g vet en 100 g koolhydraten. Bij het diëet volgens Hirchfeld: 95 g eiwit, 43 g vet en 106 g koolhydraten, totaal 1220 calorieën. Bovendien werd bij deze voorschriften aanbevolen: veel lichamelijke arbeid, koude baden, lichte kleeding, weinig slaap en het gebruik van mildwerkende laxantia.