Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 26-01-2019

Consumptie-ijs (als genotmiddel, ijsvergiftigingen)

betekenis & definitie

Consumptie-ijs (als genotmiddel, ijsvergiftigingen) - Het gebruik van ijs, dat zich vroeger tot enkele festiviteiten beperkte, is in de laatste jaren zeer toegenomen. Een gevolg van deze vermeerderde populariteit is geweest, dat vele kleine producenten zich gingen toeleggen op de bereiding van dergelijk consumptie-ijs en dat het een artikel werd, dat meerendeels in zeer primitieve gelegenheden en bereidingslocalen werd klaargemaakt. Het aanvankelijk ontbreken van directe wettelijke voorschriften, werkte het bestaan dezer wantoestanden zeer in de hand. De gevolgen bleven dan ook niet uit.

Men hoorde voor eenige jaren veel van ijsvergiftigingen. Dergelijke intoxicaties kunnen in karakter zeer uiteenloopen. Meestal eindigen zij met spoedig herstel, soms kunnen ze tot ernstige ziekte-verschijnselen aanleiding geven. De ijsbereiding is thans veel meer dan vroeger in grootere bedrijven gelocaliseerd, dank zij de wettelijke maatregelen in het Consumptie-ijsbesluit voorgeschreven. Ook liet toezicht wordt daardoor veel gemakkelijker en meer effectief. Het publiek geeft gelukkig meer en meer voorkeur aan „verpakt ijs” boven „schep ijs”. Deze eerste vorm van aflevering geeft veel meer waarborg van zuiverheid. Schep ijs loopt door het voortdurend openen en sluiten van de bus en het uitlepelen van de waar, veel meer kans van verontreiniging dan ijs, dat in een deugdelijke verpakking aan den kooper wordt afgeleverd en waardoor alle contact met de handen vermeden wordt.

De vroegere ijs vergiftigingen waren vaak een gevolg van een toevallige verontreiniging, meestal veroorzaakt door onhygiënische en ondoelmatige bereiding. Melk en met melk bereide stoffen zijn altijd uitstekende voedingsbodems voor allerlei micro-organismen. Wanneer een pap, waaruit door afkoeling consumptie-ijs gemaakt zal worden, tijdens het afkoelen (vroeger had men algemeen de verkeerde gewoonte dergelijke gekookte vloeistof gedurende den nacht langzaam koud te laten worden) besmet wordt met darmbacillen (die altijd aan de handen voorkomen), kunnen deze zich bij geschikte temperatuur (40—25°) in zeer korten tijd tot een geweldig aantal vermeerderen. Heeft de besmetting plaats gehad met gewone colibacillen, dan zijn de verschijnselen meestal van voorbijgaanden aard, al kunnen ze toch vaak hevig zijn. Zijn er onder deze darmbewoners echter de naverwante paratyphus- of typhusbacillen, dan is de vergiftiging veel gevaarlijker en vallen er niet zelden slachtoffers. (Zie Melk, noodzakelijkheid van koken en Voeding massavoeding). Een dergelijke infectie kan men natuurlijk ook door het gebruik van ander geïnfecteerd voedsel oploopen (bijv. rauwe melk, drinkwater, slecht gereinigde rauwe groente, vruchten in de tropen), echter moet men niet vergeten, dat ijs door de groote afkoeling anders op het lichaam reageert dan voedsel dat warm of althans bij gewone temperatuur genoten wordt. Vooral bij het gebruik van overdreven groote porties, terwijl de consument verhit is of erg transpireert, brengt dit een abnormale reactie teweeg. Door de strenge eischen van het ijsbesluit is de kans van dergelijke verontreiniging tot veel kleinere proporties teruggebracht.

Voor een matig en oordeelkundig gebruik van consumptie-ijs behoeft thans niemand meer bang te zijn. Het gevaar van besmetting is niet grooter dan bij andere spijzen. Dit mogelijk infectiegevaar kan men geheel ontgaan, door alleen verpakt ijs te gebruiken, dat afgezien van andere waarborgen, meestal afkomstig is van grootere bedrijven, waar de hygiënische maatregelen veel strenger doorgevoerd kunnen worden en het toezicht veel effectiever zal zijn. Bij ijsvergiftiging moet men direct medische hulp inroepen. Een uitstekend voorloopig middel is altijd het gebruik van groote hoeveelheden noriet (bijv. een eetlepel). Deze plantenkool kan groote hoeveelheden gas absorbeeren, bij dergelijke vergiftiging treedt meestal aanzienlijke gasontwikkeling in de darmen op.