Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 26-01-2019

Boschbessen

betekenis & definitie

Boschbessen - Een in onze bosschen algemeen voorkomende wilde besvrucht. De boschbes, (Vaccinium Myrtillus) groeit beschaduwd in onze bosschen. De blaadjes hebben eenige gelijkenis met mirte blaadjes, vandaar de naam Myrtillus en zijn dikwijls roodachtig gekleurd en eenigszins leerachtig. Er bestaat weinig kans dat het plantje met andere struikjes verwisseld zal worden.

De boschbes is nooit hoog. Er groeien meerdere soorten; bij ons komen het meest de donkere, berijpte besjes voor, die aan dwergstruiken met zeer glimmende blaadjes groeien. In duinstreken worden vaak de Amerikaansche veenbessen de zoogenaamde „Cranberry’s” verzameld en tot jam verwerkt, vooral op Terschelling en Ameland worden deze vaak aangetroffen. Reeds bij de oude volkeren golden boschbessen als geneeskrachtig. Boschbessen hebben een bijzonder laag gehalte aan suiker (slechts 1 %, gekweekte vruchten over het algemeen veel meer, de druif bijv. 15 %). Voor lijders aan suikerziekte zijn deze vruchten dan ook van bijzonder belang, temeer daar zij in hooge mate het verfrisschende hebben dat aan besvruchten eigen is. In het Jam- en Limonadebesluit wordt het boschbessensap genoemd. Hieromtrent staan de volgende eischen aangegeven:

Vreemde vruchtensappen mogen niet aanwezig zijn. Het sap moet een soortelijk gewicht hebben van ten minste 1,030 (hierin heeft men een waarborg, dat het sap niet met water verdund zal zijn).Verder mogen geen vreemde bestanddeelen aanwezig zijn, evenmin conserveermiddelen (alleen zwaveligzuur of zwaveligzure verbindingen, van het zwavelen van vaten en flesschen afkomstig, tot 150 mg per liter vruchtensap of 400 mg benzoëzuur). Verder mag in boschbessensap \ volume % alkohol aanwezig zijn, als gevolg van de gisting, die bij de bereiding steeds optreedt.

Omtrent de verplichte etiketteering zie : Vruchtensappen. Boschbessensap wordt ook door velen als gorgeldrank aanbevolen. Het is looizuurhoudend, dus bezit zwak samentrekkende eigenschappen. Vandaar ook de toepassing van boschbessensap bij lichte darmaandoeningen. Ook bij irritatie van het mondslijmvlies wordt boschbessensap als geneesmiddel aanbevolen. De intens blauwe kleurstof hecht zich bij voorkeur op de aangedane plekken in den mond en bevordert daardoor de vorming van nieuw slijmvlies. De fabrieken van vruchtensap brengen het boschbessensap verduurzaamd in den handel. Ook zijn de vruchten gedroogd te verkrijgen (ze gelijken dan op krenten) en worden wel op wijn getrokken; dit is de geneeskrachtige boschbessenwijn.

De tijd van inzameling is het laatst van Juli en Augustus. 12 deelen versche vruchten leveren ongeveer 2 deelen gedroogde waar. Blootgesteld aan de lucht verandert de kleurstof vaak en neemt dan een meer groenachtige tint aan. De pitjes vervullen in de darmen nog een bijzondere functie. Ze prikkelen zacht den darmwand en zijn daardoor zwak laxeerend. Boschbessen zijn arm aan suiker, daarentegen rijk aan vitaminen en minerale stoffen. Bovendien bevat het sap een glucoside, dat in de blaas een desinfecteerende stof afsplitst, zoodat boschbessensap een oud beproefd volksmiddel is tegen verschillende blaasaandoeningen.

De smaak is door het hooge gehalte aan citroenzuur en appelzuur bijzonder frisch. IJzerverbindingen kleuren boschbessensap donker; bij de bereiding van dit sap moet het contact dus vermeden worden, (koken in emailpannen).