Aardbeien - Een onzer meest bekende en stellig onze geurigste vrucht. Het gewas (Fragaria vulgaris) plant zich voort door middel van uitloopers. De aardbei is geen ware vrucht,maar eenschijnvrucht, d.w.z. ook andere bloemdeelen dan het vruchtbeginsel hebben deelgenomen aan de vorming. De aardbei is de sappig opgezwollen bloembodem, de pitjes, die zich op dat vleesch bevinden zijn de eigenlijke vruchtjes.
Bekende soorten zijn: Jucunda of Amazone (komen hoofdzakelijk uit Beverwijk). De Bredasche soort is klein, komt laat, maar is buitengewoon geurig. Laxton's Noble is groot en vast van vleesch, terwijl Madama Moutot, een Fransche soort is, die rijk draagt. De St. Joseph aardbei geeft vruchten tot diep in den zomer. De aardbeien worden meestal aangevoerd in hengselmandjes, zoogenaamde „sloffen”, met een inhoud van ongeveer 3 K.G. Voor het goed rijpen is overvloedige zonbestraling noodig. Het plantenzuur wordt hierdoor in suiker en aromatische stoffen omgezet.
Sommige menschen ondervinden last na het eten van aardbeien (huidirritatie, soms zelfs verschijnselen van asthma). Dit is zonder twijfel een kwestie van een of andere allergisch werkende stof (zie Idiosyncrasie). De aardbei is een vrucht, die vlak bij den grond rijpt, dus groote kans loopt tijdens het rijpen verontreinigd te worden met mest, insecten en vuil. Het oppervlak van de vrucht is bovendien zeer lastig te reinigen. Dit heeft ongetwijfeld bijgedragen tot de omstandigheid, dat de aardbei geldt als een vrucht, die men niet onbeperkt eten kan en vooral niet door iedereen evengoed verdragen wordt. Als gemiddelde samenstelling van de rijpe vrucht wordt opgegeven:
water 87%, eiwit 0,3%, suiker 5,5%, vruchtenzuur 1,5%, ruwe vezelstoffen 1,4% en voedingszouten 0,3%.
In het Jam en Limonadebesluit wordt onder vruchtensappen ook het aardbeisap genoemd: Dit moet een soortelijk gewicht hebben van 1,025 (25 sapgraden). Overigens moet het voldoen aan de bij vruchtensappen gestelde algemeene eischen. Ook de diverse andere producten, waarin aardbeien als grondstof verwerkt zijn, moeten voldoen aan de bij deze artikelen voorgeschreven eischen. De producten uit aardbeien bereid, (jam, limonade enz.) verkleuren weldra en nemen een wankleurige tint aan. Vandaar dat in aardbei-jam enz. de toevoeging van een onschuldige kleurstof, (bijv. Ponceaurood), wordt toegelaten.
Aardbeien zijn zeer rijk aan pectine-stoffen, zoodat deze vruchten zich uitstekend leenen voor de bereiding van jams.
Merkwaardig is de gunstige invloed, die er van aardbeien en aardbeisap uitgaat bij verschillende ziekten van het mondslijmvlies o.a. bij Indische spruw. Deze vruchten bevatten dus naar alle waarschijnlijkheid een nog onbekend bestanddeel, dat hier werkzaam is. Ook aardbeikuren worden in bepaalde ziektegevallen wel voorgeschreven. De aardbei is bijzonder rijk aan vitamine C. (zie Vitaminen) ook bevatten ze de vitaminen A en B.
Over verplichte etiketeering van het sap en de andere conserven, zie de desbetreffende artikelen (Vruchtsappen, vruchtenjams, Huishoudjam enz.)
