Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 26-01-2019

Aardappelmeel

betekenis & definitie

Aardappelmeel - Tal van aardappelsoorten zijn voor directe consumptie minder geschikt (bijv. vele veenaardappelen). Deze worden gewoonlijk tot aardappelmeel verwerkt. De knollen worden, nadat ze schoongewasschen zijn, geraspt tot een pap. Door stroomend water wordt deze pap naar zeeftoestellen gebracht waar zetmeel en vezels gescheiden worden.

Het water met het uitgespoelde zetmeel gaat naar de bassins, waar het meel zich op den bodem afzet. Hieraan dankt de stof ook den naam van „zetmeel”. Na bezinken en affiltreeren, wordt het nogmaals gereinigd en gedroogd. Het afvloeiend spoelwater bevat dan nog veel eiwitten en de resten van celwanden, het gaat spoedig in rotting over. Dergelijk water kan zeer goed op irrigatievelden gereinigd worden.

Aardappelmeel wordt zeer veel gebruikt. Dit meel wordt ook vaak als „sago” aangeduid. Dit is niet juist, omdat echte sago palmkernmeel is. Op de etiketteering moet dan ook de aanduiding „aardappelsago” voorkomen, wat wel geoorloofd, maar strikt genomen niet juist is. Verder wordt dit zetmeel gebruikt voor het appreteeren van weefsels en het vullen van papier. Het vindt verder toepassing in de worstfabrieken, ter bereiding van aardappelsiroop en in de aardappeljeneverfabrieken waar het zetmeel eerst tot suiker en de suiker tot alkohol gemaakt wordt. Tegenwoordig ondervinden de inlandsche fabrieken geduchte concurrentie van Japan en Denemarken. Aardappelmeel bestaat dus niet uit de gemalen vrucht maar uit het meel, dat door uitwasschen verkregen is.

Bij „rijstmeel” en „rijstzetmeel” is dit niet het geval. Het eerste wordt door malen verkregen en heet „rijstegries”, het tweede door uitwasschen op dezelfde manier als aardappelmeel en heet „rijstzetmeel” (poudre de riz). Onder de microscoop is aardappelmeel zeer goed te herkennen door een mosselachtige teekening op de zetmeelkorrel, het is een mooie zuivere zetmeelsoort. Echte „Sago” is palmzetmeel, dat door zachte verhitting samengekleefd is tot korreltjes. „Aardappelsago”, is aardappelzetmeel, dat op een of andere manier tot korreltjes verwerkt is. Aardappelmeel wordt ook wel „kraakmeel” genoemd, omdat het bij het betasten kraakt en zich daardoor van andere zetmeelsoorten onderscheidt. Men kan dit zetmeel langen tijd bewaren, het is vrij van eiwit en wordt daarom door parasieten weinig aangetast.

Deze zetmeelsoort wordt in het Meelbesluit genoemd en beschreven.

Het moet voldoen aan de gewone eischen van zuiverheid (zie Meelsoorten). Verder wordt uitdrukkelijk vermeld, dat Aardappelzetmeel ook aangeduid mag worden als Aardappelmeel, Een ander handelsproduct is het „aardappelwalsmeel”. De gereinigde aardappelen worden hiervoor gestoomd onder een druk van 6 atmosfeer. Het water wordt daarna snel verdampt en de verstij fselde massa tot „aardappelvlokken” verwerkt of fijngemalen en als aardappelwalsmeel (aardappelgries) verhandeld. Deze gedroogde producten hebben het voordeel, dat het eiwit niet verloren gaat. Bij aardappelmeel is dit uitgewasschen en verdwenen. Deze producten bederven evenwel sneller dan aardappelzetmeel, omdat ze eiwit bevatten.