Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

vallen

betekenis & definitie

De verwensingen val dood!; ze moesten doodvallen!; laat ze doodvallen!; je kunt doodvallen!; val nou toch gauw gebakken!; val in bonken!; val in de sneeuw!; val in de stront!; val in de zeik!; val in de knoop!; ge kunt in een knoop vallen!; val kapot!; val van het dak!; val in mijn kastje! betekenen ‘stik!, je kunt met wat!, bekijk het maar!’ Voor de verwensing val in drieën!; val in moten voor mijn poten! zie men het verwensingsversje onder barsten. Val op je knieën, barst in drieën! werd in Nijmegen genoteerd.

Andere varianten met vallen zijn: val in vieren, verrek je spieren,// val in moten, trap voor je kloten. Een zegsman uit Gouda geeft als alternatief val in brokken, voor mijn rokken// val in de sloot dan ben je dood! barst! En in Hillegom kent men nog val in stukken van je krukken,// val in brokken uitje rokken, barst! En in Warmond komt voor doe niet zo lomp, val in de plomp! Al deze verwensingen worden gebruikt in geval van verontwaardiging, minachting, haat, boosheid, woede. De vloek val nou toch gauw gebakken! drukt eveneens verontwaardiging en minachting uit en betekent ‘barst, hoepel op’.

Hetzelfde geldt voor val in mijn straatje! en val uitje bed! Een zegsman uit Amsterdam kende in de jaren zeventig ook de verwensing vriend der vaderen erf val op je smoel met een pot verf Hij voegt daaraan toe dat men dat altijd zei als men niets meer te zeggen had. Als zelfverwensingen kennen wij ik val dood als het niet waar is! en ik mag doodvallen als ...

In Nederlands-Limburg hoorde ik ook val als lange kapot en sta als korte weer op! Sanders en Tempelaars (1998) kennen voorts nog val dood op je verjaardag!; val drie hoog het raam uit!; val onder de tram!; val onder lijn 7!; val in elkaar!; val in mijn zak!; val om! en val omhoog! De emotionele betekenis van al deze verwensingen duidt eveneens op ergernis, minachting enz. zie barsten, dood, doodvallen, kunnen, rotten, touw.