Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

schijten

betekenis & definitie

Johannes Sartorius [1656] kent de verwensing loopt schijten! ‘hoepel op’. Dezelfde vloek komt nog in Groningen voor: loopt hen ’t schieten! Letterlijk betekent dat ‘ga weg om te kakken’.

De emotionele betekenis duidt op minachting en ergernis. In het hedendaags Nederlands komt ook voor schijt in je bed! In Den Haag tekende Sanders op krijg de draadnageldiarree, dan kun je je eigen rijk schijten in een ijzerwinkeltje! Vgl. de Volkskrant van 12 januari 1998. Ga nou gauw schijten! is wellicht een graad sterker dan ga nou gauw poepen! en drukt eveneens minachting uit.

Volgens zegslieden uit Antwerpen, Bree en Lier, maar ook volgens hun collega’s uit het Belgisch-Limburgse Peer, zegt men daar schijt omhoog! En in Antwerpen kent men een uitbreiding daarvan: schijt omhoog en doe uw mond open! Beziet men de verzameling verwensingen met het werkwoord schijten in Mullebrouck (1984) dan is er slechts één conclusie mogelijk: in Vlaanderen drukt men minachting, afkeer, walging, verachting en vergelijkbare emoties vooral uit door verwensingsformules waarin de gebiedende wijs schijt een hoofdrol vervult. Ik noem op gezag van Mullebrouck: schijt in d’assen!; schijt in de melk, en eet de brokken zelf!; ik schijt u vierkant uit; lik wat bescheten is, dan zult ge weten wat stront is!; schijt in uw broek, het zullen vogeljongen zijn!; schijt in uw hand, en maak bollen!; eet kraakporselein, dan schijt ge scherven!; ik schijt uw een worst met een pin!; vreet uw haar op en schijt kalotten!; loop schijten met uw gat naar de wind! In Merijntje Gijzens jeugd en jonge jaren komt de gebiedende wijs schijt! voor om afkeer, wrevel, korzeligheid enz. uit te drukken.

De betekenis is dan zoveel als ‘barst’. De verwensing schijt in uw broek, het zullen vogeljongen zijn! blijkt nog maar weinig frequent te zijn.

Van de 111 Vlaamse zegslieden zeiden er slechts 6 in 1999 haar nog te kennen. De emotionele betekenis van al deze verwensingen kan het best weergegeven worden met ‘ik kots van je, rot maar op’. zie boterletter, brok, haar, kakken, melk, poepen.