Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

long, longere

betekenis & definitie

In de historische eedformule bij Gods longen worden God en diens longen tot getuigen aangeroepen dat men de waarheid spreekt. Het ijdel gebruik van de formule maakt haar tot vloek, die dan weer door verbastering afgezwakt wordt.

Varianten zijn: bij gans, ghans, gants, pots, lommeren, lengeren, longeren, longhergaten. In het vijftiendeeeuwse Spel vanden heilighen sacramente van der Nyeuwervaert komt de bastaardvloek hulp longeren voor (vs 877). Asselbergs (1955) oppert hier de veronderstelling dat longeren een verbastering is van jongeren in de betekenis ‘apostelen’.

Ook in Mariken van Nieumeghen komt de bastaardvloek longeren voor, en in de Proza spiegel der Sonden [1351] lezen wij hulpe leveren, longeren, milten, tanden, watical leetsghewinnen ‘help lever, longen, milt, wat een ellende overkomt mij’. De variant longer(e) wordt tot in de 17de eeuw vooral bij Vlaamse en Zeeuwse schrijvers aangetroffen en is ook nu nog in Vlaanderen in gebruik.

In Den Haag komt volgens Sanders en Tempelaars (1998) voor krijg een koperen long, dan kun je je de pleuris poetsen! Een long van metaal is geen pretje. Deze betekenis is echter niet meer actueel in genoemde verwensing.

De emotionele betekenis ervan duidt op minachting en kan weergegeven worden met ‘rot op’. zie koperen.