In het Middelnederlands komt als zelfverwensing ter bevestiging van de waarheid voor ic wilde mine kele hinghe ‘(als ik de waarheid niet spreek) zou ik bij mijn keel opgehangen willen worden’ en ic wille myn kele windewaeit ‘ik wil dat mijn hals heen en weer bungelt (als ik de waarheid niet spreek)’. In de 17de eeuw zwoer men bij men keel ‘bij mijn keel’, bijvoorbeeld in Teeuwis [1612] van Samuel Coster.
De oorspronkelijke bezweringsformule ik wou dat dit brood in mijn keel bleef steken, als het niet waar is en de vervloeking ik wou dat het brood in uw keel bleef steken herinneren aan de oude broodproef. Die behelsde dat een aangeklaagde een stuk brood of kaas te eten kreeg, dat van tevoren door een priester gewijd was.
De plechtigheid vond plaats in de kerk, in tegenwoordigheid van een aantal getuigen, en terwijl de priester de voorgeschreven bezweringen uitsprak, moest de beschuldigde een kleine hoeveelheid in zijn mond steken. Kon hij het stukje brood goed doorslikken, dan was hij gezuiverd, maar bleef het halverwege in zijn keel steken, dan achtte men hem schuldig.
Vgl. De Cock (1908: nr. 261).
Deze krachtterm werd tot uitroep. zie versmachten.
