Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

doodvallen

betekenis & definitie

De verwensingen val dood!; ze moesten doodvallen! en je kunt doodvallen! hebben als gevoelswaarde ‘ik ben woedend, verontwaardigd over je gedrag of handelwijze en wil niets meer met je te maken hebben’. De verwensing, vaak voorafgegaan door ach, wordt gebruikt in geval van verontwaardiging, boosheid, woede.

Als vloek komt voor ik mag doodvallen als het niet waar is! Oorspronkelijk was het een plechtige formule, waarmee men de nadruk legde op het feit dat men de waarheid sprak, later werd het tot een uitroep van woede en andere frustratie. De verwensing laten ze dood vallen! drukt thans gelatenheid of onverschilligheid van de spreker uit ten opzichte van het gebeuren of de daad van hemzelf of van een ander.

Natuurlijk bepaalt de dictie van de vloek de semantische nuance ervan. In een televisieprogramma van de NPS dat op 29 december 1997 uitgezonden werd onder de titel Kerstmis in Floradorp blijkt dat een van de buurtbewoners kerstkaarten verzendt met de heilwens vrolijk kerstfeest, gelukkig nieuwjaar en val dood! Een tweeënvijftigjarige vrouw uit Breda stuurt mij het volgende verwensingsvers op: Val dood en vegeteer,// Rot een eind op en stort neer,// Krijg de vliegende teringkoorts,// Pokken gezwellen enzovoorts.// Val in diggels, breek je bek// Val in sloten, breek je kloten, Sterf. Een dertienjarig meisje uit Warmond heeft weer een andere variant: Val dood in de goot,// Val neer dat doet zeer.// Loop naar de hel,// Spring uitje vel.// Doe niet zo lomp val in de plomp.// Lik mijn kont val in de stront! zie dood, kunnen, pokken, vallen.