eng., zweet- en jaagsysteem, benaming voor een bijzondere verhouding in den loonarbeid, waarbij tusschen werkgever en arbeiders een tusschenpersoon optreedt (de sweater), die tegenover den werkgever staat als gewoon arbeider en tegen het gewone arbeidsloon werk aanneemt, dat hij dan laat verrichten door personeel dat in zijn dienst staat en hetzij op een door hem gehouden werkplaats arbeidt of thuis werkt (huisindustrie). De werkgever heeft daardoor in plaats van met een groot aantal arbeiders slechts met eenige sweaters te doen; daar dit allerlei gemak oplevert en voordeeliger uitkomt, kunnen de sweaters gemakkelijk al het werk aan zich trekken, zoodat de enkele arbeiders noodzakelijk bij den sweater terecht moeten komen.
De verdienste of winst van den sweater bestaat in het verschil tusschen hetgeen hij zelf voor het werk ontvangt en wat hij aan zijn personeel betaalt. Daar het plaatselijke arbeidsloon bij het S. verminderd wordt met de winst van den sweater, kan deze zelden volleerde vaklieden in zijn dienst krijgen; hij legt zich daarom in, den regel toe op splitsing van het werk en kweekt werkkrachten voor onderdeelen, zoodat hij geoefende vaklieden kan ontberen. Zoo worden bijv. op sweaters-ateliers jassen gemaakt door een aantal personen van wie geen enkele in staat is zelfstandig een jas te maken. De aankomende vaklieden zijn veelal niet ongenegen zich tot de onderdeelen te bepalen, wijl dit uitzicht opent op een spoedige hoogere verdienste. Het S. kweekt zoodoende gebrekkige vaklui en doet het arbeidsloon dalen. Bovendien gaan er allerlei andere misstanden mee gepaard, als overmatig lange werktijden en toeneming van den vrouwen- en kinderarbeid. Tot de bedrijven waarin het S. zich op onrustbarende wijze heeft uitgebreid behoort vooral de confeotie-kleedingindustrie.
