of Saturnilus, de eerste bekende Syrische gnosticus; hij leefde ten tijde van keizer Hadrianus in Antiochia. Zijn systeem stelt dualistisch tegenover het hoogere rijk des lichts een lager rijk der duisternis; laag onder den hoogsten god staan de zeven planeetgeesten, aan wier hoofd de God der Joden, die de wereld en naar een hemelsch voorbeeld den mensch geschapen heeft, welke mensch echter hulpeloos op den grond kruipt totdat de hoogere macht hem door een afgezonden lichtvonk verlevendigt; zoo ontstaat een pneumatisch menschelijk geslacht, tegenover hetwelk Satan, de beheerscher van den duisteren chaos, een duivelsch geslacht schept.
De God der Joden en de tserregeesten geven de menschheid een onvolmaakte wet, welke de pneumatische menschen niet kan verlossen en door het duivelsch geslacht op aandrijven van Satan verbroken wordt. Daarop zendt de hemelsche vader den Verlosser in een schijnlichaam naar de aarde neder om het pneumatisch zaad uit de lagere wereld te bevrijden, doch tevens ook een eind te maken aan de heerschappij der onvolmaakte sterregeesten. Met de dualistische beschouwing van dit syssteem kwam overeen de onthouding zijner aanhangers van alles, wat hen met het booze principe kon bevlekken, in het bijzonder van het gebruik van vleesch en van het huwelijk,
