de bekende witte steenen tabakspijpen; deze worden uit een vuurvaste aarde (pijpaarde) vervaardigd, die vooral gevonden -wordt bij Keulen, Luik en Namen; nadat zij gevormd zijn, worden zij gebrand en ten laatste ingewreven met een mengsel, uit tragacantgom, was en zeep bestaande. Gouda heeft de grootste pijpenfabrieken.
De pijpaarde wordt daar uit de opgenoemde plaatsen aangevoerd. Ook in Duitsehland heeft men eenige fabrieken. De turksche en hongaarsche P. bestaan uit een ijzerhoudende aarde.
