De herbouwwaarde van een huis is het bedrag dat nodig is om het huis op dezelfde plek in dezelfde staat opnieuw te bouwen. Een huis kan bijvoorbeeld in zijn geheel afbranden, men kan dan op basis van de herbouwwaarde een schadevergoeding opvragen.
Wanneer men een woning verzekerd met een opstalverzekering, is het van belang om de herbouwwaarde te achterhalen. De herbouwwaarde geeft niet aan hoeveel een huis waard is, maar is het bedrag waarvoor het gehele huis op precies dezelfde plek opnieuw kan worden gebouwd. Het is dus wezenlijk iets anders dan de koopwaarde van een woning. Op basis van de herbouwwaarde kan men berekenen voor hoeveel men een woning moet verzekeren. Wanneer men een lagere verzekering heeft afgesloten dan de herbouwwaarde, loopt men het risico niet het volledige schadebedrag terug te krijgen. Men spreek dan van onderverzekering. Indien er dan iets gebeurt met de woning, bijvoorbeeld brandschade of schade door extreme weersomstandigheden, zal de schade niet volledig worden vergoed. Een verzekeraar zal daarom altijd aanraden om een opstalverzekering gelijkwaardig te houden aan de herbouwwaarde van het huis.
Het berekenen van de herbouwwaarde kan nogal lastig zijn. Men kan dit laten doen aan de hand van een herbouwwaardemeter, waarbij per kubieke meter wordt bepaald wat de waarde er van is. Hierbij wordt rekening gehouden met het type woning, de kwaliteit van de afwerking en alle woningonderdelen. De herbouwwaarde van een villa zal bijvoorbeeld hoger zijn dan van een rijtjeshuis. Een rijtjeshuis met een dakkapel zal een hogere herbouwwaarde hebben dan een rijtjeshuis zonder dakkapel. Wanneer de herbouwwaarde per kubieke meter is vastgesteld, kan men de totale herbouwwaarde berekenen. De herbouwwaardemeter wordt door bijna alle verzekeraars gebruikt, maar dit is niet verplicht.
