Het eigen risico is een bedrag en onderdeel van een basisverzekering en dient door de verzekerde te worden betaald bij het ontvangen van zorg uit het basispakket. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verplicht en vrijwillig eigen risico, de hoogte van het verplicht eigen risico wordt elk jaar opnieuw bepaald.
Het verplicht eigen risico is in 2016 door de overheid op Prinsjesdag vastgesteld op 385 euro per maand. Voor bepaalde zorg geldt dat de kosten ervan onder het eigen risico vallen. Dit houdt in dat de kosten van de zorg voor een deel door de verzekerde zelf moeten worden betaald. Indien men van plan is zorgkosten te maken die onder het eigen risico vallen, is het gebruikelijk dat de zorgverzekeraar men hiervan van informatie voorziet. Men moet dan 385 euro van de zorgkosten zelf betalen. Eigen risico heeft alleen betrekking op zorg uit het basispakket. Echter, niet alle zorg in het basispakket valt onder het verplichte eigen risico.
Als aanvulling op het verplichte eigen risico kan men een vrijwillig eigen risico afsluiten. Dit houdt in dat men er voor kiest om een hoger bedrag te betalen aan eigen risico indien men gebruik maakt van zorg. De hoogte van het vrijwillige eigen risico kan men zelf bepalen, vanaf 100 euro tot een maximum van 500 euro. Wie een hoog vrijwillig eigen risico heeft, betaalt vaak een lagere premie. Zorgverzekeraars gaan er in dat geval van uit dat men een lage kans heeft om ziek te worden en daarmee dus weinig zorgkosten zal maken. Door vrijwillig een hoog eigen risico te nemen, kan men dus flink besparen op de premie. Voor mensen die geen gebruik maken van de zorg die valt onder het eigen risico, kan het dus aantrekkelijk zijn om een vrijwillig eigen risico af te sluiten.
