Alcoholverslaving, ook wel alcoholafhankelijkheid, is een ziekte waarbij iemand lichamelijk en geestelijk afhankelijk is van het gebruik van alcohol. Iemand met een alcoholverslaving is de controle over het alcoholgebruik verloren en/of ervaart tolerantie of onthoudingsverschijnselen, wat ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid en het sociale leven.
Verlies van controle over het gebruik van alcohol wil zeggen dat de betreffende persoon meer gebruikt dan hij of zij van plan was, dat het niet lukt om te stoppen of te minderen en dat al het denken en doen van de persoon om alcohol draait. Een alcoholverslaafde drinkt zodanig veel dat zijn of haar gezondheid, werk en/of sociale leven hier ernstig onder lijdt. Tolerantie houdt in dat iemand een steeds grotere hoeveelheid alcohol nodig heeft om hetzelfde effect te ervaren.
Wanneer een alcoholverslaafde stopt met drinken, ontstaan onthoudingsverschijnselen zoals misselijkheid, transpireren, prikkelbaarheid, angst, slapeloosheid en trillen.
Alcoholverslaving is vaak lastig te herkennen, doordat het gebruik van alcohol over het algemeen sociaal geaccepteerd is. Meestal ontstaat een verslaving geleidelijk, met in het begin af en toe een alcoholisch drankje voor de gezelligheid. In deze fase wordt dan ook gesproken van ‘gezelligheidsdrinken’. Echter, wanneer iemand steeds regelmatiger een drankje neemt, kan dit leiden tot een steeds grotere afhankelijkheid. Alcohol is hierdoor te beschouwen als een harddrug, vanwege de gewenning die optreedt.
Aan alcoholverslaving kunnen meerdere oorzaken ten grondslag liggen. Mogelijke persoonlijke factoren zijn stressgevoeligheid, opvoeding en problemen in de thuis- of werksituatie. Ook kan de omgeving een invloed hebben, bijvoorbeeld vroege blootstelling aan alcohol of groepsdruk. Tevens kunnen erfelijke factoren een rol spelen, in de zin dat kinderen van ouders met alcoholproblemen iets meer risico lopen om zelf alcoholproblemen te krijgen. Erfelijkheid is echter nooit de enige oorzaak, maar kan in combinatie met bijvoorbeeld een kwetsbare persoonlijkheid wel tot alcoholproblemen leiden.
