Groot woordenboek der Nederlandse taal

Van Dale Uitgevers (1950)

Gepubliceerd op 01-01-2021

Zoeken

betekenis & definitie

(zocht, heeft gezocht),

1. moeite doen om —, trachten te vinden (inz. iets dat verloren is) of te bereiken : naar een sleutel zoeken; ik zoek mijn broeder;ik heb mij gek gezocht naar dat boek, ik heb in alle hoeken en gaten gekeken; — (spr.) zoekt en gij zult vinden, of die zoekt, die vindt (Matth. 7:8), met vlijt en inspanning bereikt men zijn doel; — fouten in een opstel zoeken, opsporen ; — je moet ze zoeken, er zijn er niet veel; — zo iem. is met een lantaarntje te zoeken, vindt men haast nergens; — geld zoekt geld, zie Geld; — naar zijn ivoor den (moeten) zoeken, niet gemakkelijk spreken; — spijkers op laag water zoeken, zie Spijker ;
2. (oneig.) iem. zoeken, iedere gelegenheid aangrijpen om op hem te vitten, hem onaangenaamheden te zeggen ;
3.speuren naar — ; moeite doen om —, trachten te verkrijgen: kruiden zoeken, bijeenlezen; — een vrouw zoeken, uitzien naar iem. om mee te trouwen ; — een huis zoeken, het willen huren of kopen ; — troost, hulp bij iem. zoeken ; een gelegenheid zoeken; een betrekking zoeken, een ambt, een dienst zoeken, pogingen aanwenden die te verkrijgen ; een onderkomen zoeken; — (oneig.) gij hebt hier niets te zoeken, gij hebt hier niets te maken ; — dat is nog ver te zoeken, dat is nog ver weg ; — dat is ver gezocht, dat is er met de haren bijgehaald ; vgl. Gezocht;
4. trachten te bereiken, op de genoemde plaats te komen: een rustig plekje zoeken ; de schaduw zoeken, zich daarheen begeven ; — een goed heenkomen zoeken, vluchten; de ruimte zoeken, het hazenpad kiezen; — niet meer weten waar men het zoeken moet, geen uitkomst meer zien; — (zeew.) een haven zoeken, naar een haven stevenen ; — grond zoeken, het dieplood uitwerpen; het land zoeken, wanneer men meent, het in de nabijheid te hebben, moeite doen om het te ontdekken ;
5. streven naar : hij zoekt u te bedriegen ; iemands verderf zoeken ;ruzie, twist, nesten zoeken ; 6.denken te vinden: dat had ik achter hem niet gezocht, daartoe had ik hem niet in staat geacht (gunstig of ongunstig).

< >