Groot woordenboek der Nederlandse taal

Van Dale Uitgevers (1950)

Gepubliceerd op 01-01-2021

Regel

betekenis & definitie

m. (-s, -en), regeltje, o. (-s),

1. (vero., gew. en in vakt.) rij; een aantal zaken die een rij vormen; — (waterb.) rij beugels over het spreidsel van een krammat of van een bebeugeling; — lange regel korte regel, kinderspel waarbij een aantal kinderen naast elkaar gearmd zich zingend voortbewegen en de gehele breedte der straat trachten te beslaan;
2. lijn die dient om geschreven woorden in behoorlijke orde naast elkaar te houden, lijn waarop geschreven wordt: op, boven de regel schrijven;
3. reeks woorden, naast elkander geschreven, gezet of gedrukt: op die bladzijde staan 30 regels; lange, korte regels (inz. versregels); de vierde regel van onderen; een regel overslaan; nog een paar regels schrijven; — met of op een nieuwe regel beginnen, met een alinea;
4. (oneig., in het mv. of in verkl.) enig schrift, een geschreven mededeling, inz. een brief: schrijf mij een paar regels; een regeltje of wat, een klein briefje; — tussen de regels door lezen, opmerken en verstaan wat niet uitdrukkelijk gezegd is; — je moet tussen de regels door kunnen lezen, de beweegredenen zien waarom men zo handelt; — deze regels, regelen, dit stuk, inz. dit gedicht;
5. (vero., Zuidn.) liniaal;
6. de gewone orde der dingen, wat blijkens de ervaring gewoonlijk geschiedt of zo is: dat is de regel; tegen de regel; geen regel zonder uitzondering; de uitzonderingen bevestigen de regel; — in de regel, gewoonlijk, doorgaans; normaliter;
7. aangenomen orde van handelen: zich iets tot regel stellen; ik houd van vaste regels; — het is een vaste regel, gebruik; — in dat gezin heerst geen regel, alles gaat er onordelijk toe;
8. voorschrift, bepaling waarnaar men zich richten moet, richtsnoer: de regels voor de spelling, voor de geslachten, van het kaartspel; de regel der wet; een regel volgen, toepassen, voorschrijven; zich aan geen regels storen; — de regel van drieën, zie Drie; — zedelijk voorschrift: een gulden regel, een wijze vermaning, een goede raad;
9. (in ’t bijz.) geheel van voorschriften voor de leden van een kloosterorde of een congregatie: de regel onderhouden; — in de regel zijn, lid zijn van de derde orde van Sint Franciscus, die gemaakt is voor personen die in de wereld leven;
10. (mv.) menstruatie: dat meisje heeft de regels nog niet;
11. (timm.) strook dun hout, als klamp ergens op of tegen gespijkerd; — lat van zekere afmetingen, richel; — verbindingsbalk.