Artemisia I, dochter van Lygdamis van Halikarnassos, was de weduwe van een Karische koning, van wie de naam onbekend is gebleven. Dit kan ertoe hebben bijgedragen dat zij wel eens wordt verward met Artemisia ii, echtgenote van de Karische satraap Maus(s)ol(l)os.
Zij oefende het regentschap uit voor haar zoontje, maar toen die volwassen was geworden hield zij vast aan haar gezag. Onze enige bron, Herodotos, verhaalt met verwondering dat zij persoonlijk leiding gaf aan de vijf door haar in de vloot van Xerxes ingebrachte oorlogsschepen in de zeeslag bij Salamis tegen de Grieken in 480 (Themistokles). Als enige bevelhebber had zij het gewaagd zich uit te spreken tegen die zeeslag. Toen het toch tot die slag kwam, ontlokte haar strijdlust Xerxes de uitspraak dat de mannen vrouwen geworden waren en de vrouwen man-nen. De Grieken, verontwaardigd dat een vrouw aan de slag deelnam, zetten een hoge prijs op haar hoofd, maar zij trok zich tijdig terug toen een nederlaag onvermijdelijk was.
De versmelting van de beide Artemisia’s begint al in de oudheid, bij Suidas. Maar als het gaat over de manhaftigheid van Artemisia komt dat voort uit de verhalen rond deze Artemisia. In een anoniem Tractatus de mulieribus uit de late oudheid of de vroege middeleeuwen wordt zij opgevoerd naast andere manhaftige vrouwen, zoals Rhodogoune, Semiramis en Tomyris. In ditzelfde verband wordt zij een aantal malen opgevoerd in decoratiecycli samen met andere geduchte vrouwen, bijvoorbeeld in de appartementen van de koningin te Versailles. Het is deze Artemisia ook, die hoofdpersoon is van een reeks opera’s in de 17e en 18e eeuw, o.a. van Cavalli/Minato 1656, Hasse/Magliavacca 1754 en Cimarosa 1797 en 1801 (libretti van resp. Marchesini en Jameio).
