Van aalmoes tot zwijntjesjager

Dr. E. Schröder (1980)

Gepubliceerd op 10-04-2020

Schrander

betekenis & definitie

In het Middelnederlands kwam een werkwoord voor dat schrinden luidde en: splijten, barsten betekende. De samenstelling verschrinden werd gebezigd voor: splijten, openscheuren van de grond door droogte.

Van dit werkwoord nu is ons woord schrander een nakomeling. De betekenis was, in overeenstemming met de afkomst van het woord, oorspronkelijk: snijdend, scherp. Het Gronings kent de uitdrukking: schrander in de hals in de zin van: een scherp gevoel in de keel hebbend, hees. Het lijkt of er een grote afstand bestaat tussen de betekenissen: snijdend en slim, maar wanneer wij denken aan een woord als: snedig, dat natuurlijk samenhangt met: snijden, maar betekent: gevat, handig, wordt de betekenisovergang al duidelijker. Een echt modern woord dat ook ter vergelijking kan worden aangehaald, is: spits. Het betekent: puntig, maarmen bezigt het in een uitdrukking als: een spitse vent, ook in de zin van: toegerust met een ‘scherp’ verstand.