soort speer, bestaande uit een bijl aan den achterkant puntig uitloopend en van boven voorzien van een speerpunt, gestoken op een langen stok; mnl. helleboerde, hellebaert, bij Kil. helmbarde, en ook in ’t mhd. helmbarte naast hellenbarte, in ’t mnl. ook helmaex en bardaex (aex = ons akst, hgd. Axte = bijl).
Samengesteld uit helm en bard = bijl. De mogelijkheid, dat er in helm iets anders schuilt dan de hoofdbedekking (vgl. helmstok; zie N. Wdb. ) is niet uitgesloten. In de 17e en 18e eeuw was in ons leger dit wapen in ’t bijzonder het waardigheidsteeken van den onderofficier. Het was ook bij voorkeur het wapen van lijfwachten, vandaar dat de Suisse (eig. Zwitser, Zwitsersche lijfwacht) in de katholieke kerken, ook nog de hellebaard voert. De soldaten of lijfwachten, hiermede gewapend, werden hellebaardiers genoemd.
