Woorden en uitdrukkingen verklaard

Dr. C.H. PH. Meijer (1919)

Gepubliceerd op 03-12-2020

Ajuin

betekenis & definitie

hetzelfde als ui ook etymologisch; een zeer merkwaardig woord, om de vele vormverwisselingen, die het ondergaan heeft; ’t fra. oignon, van lat. unio, gen. unionis, kreeg bij ons, wat vooral met de vreemde woorden met de gn meer gebeurde, verschillende vormen, waarbij komt, dat de lettergreep vóór den hoofdtoon toch onderhevig is aan vele vervormingen ; in ’t mnl. vindt men enioen, eniung, enguun, inguun, oniuyn, eyuun; later oiuyn, aiuyn, ayiuin, en eindelijk ajuin, dat nog afgekort werd tot juin (met b.nw. juinig, naar uien smakend). Door verschuiving van het accent ontstonden de vormen ónjoen en únjoen, die tot uien mv. uiens werd (vgl. mui(d)en naast munden, buidel naast bundel enz.).

Dit enkelv. uien werd als meerv. opgevat en zoo ontstond eindelijk ons ui.Wat betreft de wijze van weergeven van de fransche gn laat ik een klein verzamelingetje van schrijfwijzen van Spanje en Spanjaard hier volgen: de Pottre, Dagb. 71 : Spannen; B. Heyns, Spieghel d. Wer. 9 b: Spaengen; Bor, Ned. Oorl. 1, 4b: Spaingnien; Hondius, Moufe-schans 427: Spaignien en 428: Spangien; Friesch Placaatb. 4, 763 b : Spaengien; Vlaamsch Placaatb. 3, 866: Spagnien; Groot Placaatb. 5, 1549a: Spaigne. — De Pottre, Dagb. 70: Spaennaerden en 71 : Spannaerden ; Marnix, Byenc. 96 b : Spangiaerts; Friesch Placaatb. 4, 445 a, Spangnarden; Vla. Placaatb. 2, 112: Spaignaert en Spaengaerl; O.-I. e. W.-I. Voyag. 11, 54: Spaignaerden.

Verder zie men nog bij Karonje.