Verklarend woordenboek Nederlands-Indië

Pieter Johannes Veth (2003)

Gepubliceerd op 15-08-2017

razzia

betekenis & definitie

razzia [drijfjacht]. Dit woord is niet opgenomen in prof. Dozy’s Oosterlingen, maar dat het wel had mogen opgenomen worden, is reeds opgemerkt door prof. De Goeje in zijn aankondiging van genoemd werk in De Nederlandsche Spectator, 1867. Dozy geeft echter de verklaring van razzia in zijn Glossaire des mots espagnols et portugais dérivés de l’Arabe, artikel Gazua. In de eerste uitgave van het Glossaire des mots espagnols et portugais dérivés de l’Arabe had de heer Engelmann alleen geschreven: ‘Gazua portug. (expédition militaire), de gazât ou gazâwa, qui signifie: une expédition militaire contre les infidèles. De ce mot Arabe les Français ont fait leur razzia.’ Dozy doet hierbij nog opmerken dat ook de vorm gazwa, hoewel ontbrekende in het woordenboek van Freytag, in het Arabisch menigmaal voorkomt; dat dit eigenlijk de vorm is waarvan gazua afstamt en dat men in het Portugees ook gazia en gaziva aantreft. Dit gazia nu, dat het meest overeenkomt met het Franse razzia, heeft ook zijn voorbeeld in het Arabisch, zoals blijkt uit Dozy’s Supplément aux dictionnaires Arabes, deel II, p. 212, namelijk in gâzia, attaque, coup de main, prise. Om te doen begrijpen hoe uit dit gâzia razzia kon ontstaan, heb ik alleen nog te doen opmerken dat de Arabische letter gain of ghain, die noch aan onze g, noch aan onze r beantwoordt, maar beider klank enigermate in zich verenigt, evengoed door r in razzia, als door g in gazua kon worden uitgedrukt.

Dit woord razzia kwam bij de Fransen in gebruik in Algiers, voor de menigvuldige strooptochten op het gebied van vijandige stammen, om hen van hun vee en leeftocht te beroven. Maar men gebruikt het ook voor de slavenjachten die nog zo vaak door de moslims in Afrika gehouden worden, als een ontaard overblijfsel van de heilige oorlog tegen de ongelovigen die de islam zijn belijders tot plicht heeft gemaakt.

Een paar voorbeelden van het gebruik van razzia in onze taal mogen hier niet ontbreken. In het Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië, jaargang 1863, deel I, p. 61, vindt men een artikel getiteld: ‘Razzia’s in Nederlandsch-Indië’, waarin onder andere gelezen wordt: ‘Razzia’s, zooals er eene tegen de Alfoeren van Mani heeft plaats gehad, zijn voorzeker niet het middel om tot verwezenlijking dezer inzichten te geraken.’ D. Veth’s reizen in Angola, p. 387: ‘Portugal kan door geene dekreten de vormen veranderen die eenmaal het Afrikaansche leven heeft aangenomen, den stempel uitwisschen dien de razzia en de slavenhandel er sedert eeuwen diep hebben ingedrukt.’