Verklarend woordenboek Nederlands-Indië

Pieter Johannes Veth (2003)

Gepubliceerd op 15-08-2017

kampong 1

betekenis & definitie

kampong [gehucht]. Kampong of Kampoeng is Javaans, Soendaas en Maleis en betekent een ‘omheind erf’, een kleine verzameling van inlandse woningen door paalwerk of heggen omgeven, een gehucht, buurt of wijk. In de grote steden, die de middelpunten van de Europese kolonisten zijn, zoals Batavia, Semarang, Soerabaja, Pasoeroean vindt men tussen of naast de Europese gedeelten een groot aantal inlandse kampongs verspreid; ook de voornamere inlandse plaatsen, zetels van regenten, districtshoofden en andere grote dessa’s zijn in verschillende kampongs gesplitst, maar als het gehele dorp uit een enkele kampong bestaat, verdwijnt het onderscheid tussen kampong en dorp en worden die uitdrukkingen synoniem. In het bijzonder is dit vaak het geval in de Soendalanden, waar de lemboers [dorpen] gewoonlijk zeer klein zijn en meestal een aantal lemboers onder het bestuur van een enkele loerah [dorpshoofd] verenigd zijn tot de grotere eenheid van een kaloerahan, die veel overeenkomst heeft met die vereniging van een aantal dorpen, welke men in de provincie Friesland grietenij placht te noemen en die werkelijk niet is opgeheven, ofschoon men thans de grietman burgemeester noemt.

Volgens oude, reeds lang voor de komst van de Europeanen ingevoerde bepalingen moesten de Chinezen en andere vreemde oosterlingen steeds in afzonderlijke wijken en onder hoofden van hun eigen natie bijeenwonen. Deze bepalingen zijn nu eens met meer, dan weer met minder gestrengheid tot heden gehandhaafd, en de Indische Regeringsalmanak bevat in de laatste jaren een lange lijst van de plaatsen waar wijken voor Chinezen en andere vreemde oosterlingen zijn aangewezen. Men vindt die wijken doorgaans aangeduid door de namen: het Chinese kamp, het Arabische kamp en zou daardoor, als men niet beter wist, de indruk krijgen alsof die vreemde oosterlingen daar geen vaste woningen houden, maar in tenten als gekampeerd waren. Die voorstelling zou echter zeer verkeerd zijn, en kamp zal hier wel eenvoudig een Europese afkorting van kampong wezen. Men zou dus, naar het schijnt, beter doen althans de Chinese kamp in plaats van het Chinese kamp te schrijven, maar de kwade gewoonte is zo diep geworteld dat zij moeilijk zal zijn uit te roeien.