japon

betekenis & definitie

japon [jurk]. Van dit woord zegt Weiland: ‘de benaming is ontleend van Japan, een Rijk beoosten China, derhalve een kleed in navolging van de Japanners. Vanhier ook japonsch: een japonsche rok, een japonsche, japansche deken.’ Zeker is het dat onze schrijvers ook wel Japon en Japonsch of Japoensch schreven, gelijk men nog in het Frans le Japon zegt. Toch acht ik de hier gegeven verklaring van ons japon geheel verwerpelijk. Ik betwist niet dat men oudtijds japonsche rok zei voor hetgeen men thans een Japanse kabaai zou noemen, maar de verkorting van japonsche rok tot enkel japon is moeilijk te verklaren, en dat men eenvoudig de naam van een Aziatisch keizerrijk aan een vrouwengewaad zou hebben toegekend, is nauwelijks denkbaar. Maar wat meer weegt, er is een woord van Arabische oorsprong, in verschillende vormen tot vrijwel alle talen van Europa doorgedrongen, dat hetzelfde of een verwant kledingstuk aanduidt en waarvan het inderdaad zeer bevreemdend zou wezen, indien onze vaders alleen de toegang daaraan geweigerd hadden, temeer omdat dit woord vooral ook in het Frans voorkomt, uit welke taal de namen van modeartikelen van oudsher tot ons plachten over te waaien. Het woord dat ik bedoel is het Arabische djobbah, waardoor een groot, ruim kleed, doorgaans met wijde mouwen, veel gelijkende op onze kamerjaponnen, wordt aangeduid. Men zie daarover Dozy’s Dictionnaire des noms des vêtements chez les Arabes, die onder andere opmerkt: ‘Du mot Arabe djobbah les Espagnols ont fait: aljuba, juba, chupa, jubon, les Portugais aljuba, les Italiens giuppa, giuppone et les Français jupe, jupon.’ Maar hier is nog slechts een klein deel van de talrijke nakomelingschap van het woord djobbah genoemd. Bij Littré vond ik nog als Italiaans giubba en giubbone, als Portugees gibão, als Provençaals jupa, jupon, jupio, als Normandisch jupin, als Bourgondisch gipon, als Oudfrans jupel en jupeau genoemd. In het Hoogduits behoren tot deze familie Jupa, Jope, Juppe, Juppel, Joppel en misschien ook Schuba, Schaube, in het Engels jippo, in het Nederlands de bij Kiliaan voorkomende naam jupe en juype. Tot deze laatste stond japon, als jupon tot jupe, als giuppone tot giuppa, namelijk als verkleinvorm, en daar door de aanhechting van de verkleinende lettergreep, de u in jupe toonloos werd, kon ze gemakkelijk in een stomme e of korte a overgaan. Dat men japon is gaan schrijven, kan misschien ook aan de invloed van bovengemelde verkeerde afleiding worden toegeschreven, die intussen zoveel gezag heeft gekregen dat ze ook door Franck is aangenomen, en de waarschijnlijke oorzaak is waarom Dozy in zijn Oosterlingen aan japon geen plaats heeft ingeruimd.<SUP>24*</SUP>