Verklarend woordenboek Nederlands-Indië

Pieter Johannes Veth (2003)

Gepubliceerd op 15-08-2017

hegira

betekenis & definitie

hegira [tocht van Mohammed uit Mekka naar Medina]. Dit woord, waarvan de hiergenoemde, vroeger bij ons algemene schrijfwijze een navolging schijnt te zijn van het Franse Hégire is reeds behandeld in de Oosterlingen van prof. Dozy en zou dan dus hier achterwege zijn gebleven, zo ik niet gewenst had hem opmerkzaam te maken op een opstel van dr. Snouck Hurgronje in de Bijdragen van het Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, 5e volgreeks, deel I, p. 356, waarin hij aantoont dat het Arabische woord Hidjra (want zo luidt de juistere, thans ook door velen gevolgde transcriptie) ten onrechte doorgaans door ‘vlucht’ wordt vertaald. De wortel betekent ‘afsnijden, verlaten, zich afwenden’ van personen of zaken, ‘zich afscheiden’. Dozy heeft de ware betekenis niet over het hoofd gezien, zoals blijkt uit zijn verklaring: ‘het verlaten van de geboorteplaats, het vertrek,’ maar wordt toch ook weer minder juist als hij er ook ‘de vlucht’ aan toevoegt. Wie zijn geboorteplaats verlaat en zich van zijn stadgenoten afwendt, kan zeker daartoe gedwongen zijn en dus ‘vluchten’, maar Mohammeds vertrek van Mekka was geen vlucht, maar een vrijwillige, lang overlegde en voorbereide daad, zoals dr. Snouck Hurgronje in bijzonderheden aantoont. Wij zouden aan de historische waarheid meer recht laten wedervaren door niet van de ‘vlucht’, maar van de ‘uitwijking’ van Mohammed te spreken.