Eldorado

betekenis & definitie

Eldorado [paradijs]. Eldorado is bij ons de naam van een denkbeeldig gewest dat alle heerlijkheden in zich verenigt, een paradijs op aarde aan de werkelijkheid waarvan echter niemand gelooft. Maar van de velen die het woord gebruiken, zijn weinigen met de oorsprong bekend. Het woord is Spaans en samengesteld uit het lidwoord el, dat eigenlijk afzonderlijk behoorde geschreven te worden, en dorado, het verleden deelwoord van dorar ‘vergulden, met goud overtrekken’. De letterlijke betekenis van het woord geeft grote waarschijnlijkheid aan de mening van de heer P.A. Tiele (zie zijn Ontdekkingsreizen sedert de 15de eeuw), dat de sage van Eldorado haar oorsprong verschuldigd is aan het verhaal van een Indiaans vorst, die zijn lichaam met goudstof bestrooide. Van een persoon moet vervolgens de naam op een land of gewest zijn overgebracht, aanvankelijk in de Andes gezocht, en toen dit vruchteloos bleek, meer oostelijk naar Guyana verplaatst.

Gedurende veertig jaar werden door een reeks van grotere en kleinere Spaanse expedities vergeefse pogingen aangewend om Eldorado te vinden; later namen ook Engelse reizigers, vooral de beroemde Sir Walter Raleigh, aan deze onderzoekingen deel. Ofschoon ze nooit enig resultaat opleverden, vindt men op alle kaarten van Zuid-Amerika en Guyana, in de zeventiende en achttiende eeuw verschenen, het meer van Parima, het middelpunt van het Goudland, soms met de goudrijke stad Manoa del Dorado erbij aangewezen. Merkwaardig is wat daarover is medegedeeld in het pas uitgegeven schone werk van generaal P.M. Netscher, Geschiedenis van de Koloniën Essequebo, Demerary en Berbice, ‘Bij de Spanjaarden aan de Orinoco en bij de Nederlandsche kolonisten aan de Essequebo,’ zo lezen wij daar, p. 25, ‘zijn de illusiën van een wondermeer waar schatten te vinden waren, nog lang blijven voortleven. Wij zullen hieronder, in den loop van ons verhaal, doen opmerken, hoe nog herhaaldelijk door onze Commandeurs aldaar enkele ondernemende personen naar de binnenlanden zijn uitgezonden, om naar goud, zilver en andere mineralen te zoeken (vooral door den Directeur-Generaal Storm van ’s Gravesande tusschen 1740 en 1772); terwijl zelfs nog in 1775 uit de Orinoco een groote Spaansche expeditie daartoe werd uitgerust, waarbij honderden het leven lieten.’ Eerst door de wetenschappelijke onderzoekingen van Alexander von Humboldt en Sir Robert Schomburgk is het geloof aan de fabel van Eldorado voorgoed vernietigd.