Landschapsgeschiedenis (Eng. landscape history) is een sterk interdisciplinair wetenschappelijk vakgebied dat zich bezighoudt met de opbouw en ontstaansgeschiedenis van het landschap. Onder de term landschap wordt daarbij niet alleen het fysieke landschap verstaan, maar ook het sociale en mentale landschap.
Om de ruimtelijke opbouw en de lange termijnontwikkeling van landschappen te onderzoek staat een groot aantal verschillende bronnen ter beschikking: archieven, historische kaarten, luchtfoto’s en satellietgegevens, archeologische gegevens, bodemdata, flora en faunagegevens, historische plaatsnamen en veldnamen, schilderijen en tekeningen, lokale kennis van bewoners en gebruikers etc. Door deze bronnen via allerlei vakspecifieke onderzoekstechnieken te ontsluiten en verbinden ontstaat een samenhangend beeld van de biografie van een landschap.
Het landschap behoort tot de meest waardevolle cultuurschatten van onze Nederlandse en Europese samenleving. In een eeuwenlange wisselwerking tussen mens en natuur ontstond in elke regio een geheel eigen cultuurlandschap dat tal van zichtbare en onzichtbare sporen bevat van een boeiend verleden. Wie deze sporen leert lezen, ontdekt een ongekend rijke inspiratiebron voor de samenleving van nu én die van de toekomst. Het landschap heeft namelijk niet alleen een historische dimensie. Het is tegelijkertijd ook het podium én het decor voor al onze huidige en toekomstige ruimtelijke activiteiten. Een belangrijk maatschappelijk doel van de landschapsgeschiedenis is daarom het zorgvuldig omgaan met landschappelijke waarden van het landschap in de ruimtelijke ordening, de landbouw, het natuur- en landschapsbeheer, het waterbeheer en recreatie en toerisme. Landschapsgeschiedenis is daarom zowel een fundamentele als een toegepaste wetenschap.
Binnen de Nederlandse universitaire wereld biedt het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen als enige een één- of tweejarige masteropleiding Landschapsgeschiedenis aan. Ook kan daar op bachelorniveau een minor Landschapsgeschiedenis worden gevolgd. Het wetenschappelijk onderzoek van dit centrum richt zich onder meer op: 1. De kustlandschappen van de Waddenzee en Zuiderzee; 2. Vergelijkend onderzoek van middeleeuwse zandlandschappen in Noordwest-Europa; 3. Historische kastelen, buitenplaatsen en landgoederen; 4. De biografie van het landschap als instrument voor ruimtelijke planning; 5. Historische ecologie als verbinding tussen natuurbeheer en erfgoedzorg.
