Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 23-12-2024

DECCA

betekenis & definitie

benaming voor het uitsluitend door de Decca Navigator Company (Engeland) geleverde hyperbolische navigatiesysteem waarvan de positiebepaling berust op het meten van het faseverschil tussen radiosignalen van twee gesynchroniseerde bakens; de lijnen van constant faseverschil zijn hyperbolen met de beide zendstations als brandpunten. Een Deccachain bestaat normaal uit vier grondstations, waarbij steeds de hyperbolen worden bepaald van een hoofdstation (master) en drie onderstations (slaves). Het snijpunt van twee hyperbolen geeft de positie van het voertuig.

De slaves worden aangeduid met kleuren: rood, groen en purper, terwijl deze kleurcode ook wordt gebruikt voor het aangeven van de desbetreffende hyperbolen. De afstand tussen de master en een slave kan 100...240 km bedragen. De zendfrequenties van de stations zijn veelvouden van een basisfrequentie van ca. 14.000 Hz; voor het master-, rode, groene en purperen station resp. 6, 8, 9 en 5 maal de basisfrequentie.De fout in de positiebepaling met Decca kan aan de basislijn (verbindingslijnen tussen master en slaves) minder dan 30 m bedragen (één standaarddeviatie), op 250 km afstand is de fout nog 100 m. In de nacht treden door reflecties van de ionosfeer grotere fouten op, vooral op grotere afstanden van de stations.

Het Deccasysteem wordt vooral gebruikt door de scheepvaart. In de luchtvaart vindt slechts toepassing plaats voor speciale doeleinden, nl. daar waar de normale luchtvaart-radionavigatiehulpmiddelen niet toereikend zijn wegens hun horizonbereik; dus indien op lage hoogte en op grotere afstanden wordt geopereerd. KLM-Noordzee heeft bijv. haar hefschroefvliegtuig met Decca uitgerust voor de navigatie naar de booreilanden.

De in Nederland geplaatste Holland-chain heeft het masterstation in Gilze-Rijen en twee slaves (nabij Heilo en Sas van Gent). De chain is primair bedoeld voor de navigatie van schepen in de ‘oliegeul’ bij Hoek van Holland.

De aanwijzing van de positielijnen (de hyperbolen) vindt plaats met decometers. De gevonden hyperbolen worden op Deccakaarten, waarop het Deccahyperbolenpatroon is getekend, geplot waarna de positie kan worden bepaald. Voor vliegtuig/hefschroefvliegtuiggebruik wordt een zgn. flight log toegepast. Hiermee wordt op een door het apparaat gestuurde kaart met behulp van een pen de positie direct (en continu) aangegeven.

< >