Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 10-01-2025

CIRKEL

betekenis & definitie

(Fr.: cercle; Du.: Kreis; Eng.: circle), een verzameling punten in een vlak, die op een gegeven afstand van een gegeven punt (middelpunt) liggen. Het lijnstuk dat een punt van de cirkel en het middelpunt verbindt is de straal; het gebied dat door een cirkel wordt ingesloten heet cirkelschijf.

Is in het vlak een rechthoekig coördinatenstelsel gegeven, dan wordt de vergelijking van de cirkel met straallengte R en middelpunt (a, b) gegeven door:

(x a)2 + (yb)2 = R2

Een rechte die met een cirkel één punt gemeen heeft, heet een raaklijn. Een koorde is een lijnstuk dat twee punten van een cirkel met elkaar verbindt; een koorde door het middelpunt heet middellijn. Laat nu P een punt zijn met rechthoekige coördinaten (x,y) in een assenstelsel met oorsprong O en u de hoek zijn die OP maakt met de positieve x-as, dan kan P in cirkelcoördinaten (meestal poolcoördinaten genoemd) aangegeven worden:

x = R cos u

y = R sin u

(0 ≦ u < 2𝜋)

waarbij R de afstand is van O tot P. Hieruit kan men afleiden:

R = √(x2 + y2)

De oppervlakte van een cirkelschijf met straallengte R is: 𝜋R2; de omtrek van een cirkel met straallengte R is: 2𝜋R.

Cirkelsector, de doorsnede van een cirkelschijf en een hoekschijf waarvan het hoekpunt samenvalt met het middelpunt van de cirkel. De lengte van de op de cirkelsector liggende cirkelboog is ⍺R;

de oppervlakte van de cirkelsector O2 = ½⍺R2, waarbij ⍺ de boogmaat is in radialen van de hoek van de hoekschijf en R de lengte van een straal van de cirkel van de cirkelschijf.

Cirkelsegment, de doorsnede van een cirkelschijf en een afgesloten halfvlak, waarvan de grensrechte de cirkel ten minste eenmaal snijdt. Snijdt de grensrechte de cirkel in de punten A1 en A2, en ligt boog A1A2 in het bovengenoemde halfvlak, en is M het middelpunt van de cirkel, dan is de oppervlakte van het cirkelsegment gelijk aan de oppervlakte van de cirkelsector MA1A2 verminderd of vermeerderd met de oppervlakte van driehoek MA1A2 , al naar gelang de omloopzin van cirkelsector en driehoek gelijk zijn of verschillen.

< >