waar - [bnw] in overeenstemming zijnd met de feiten. Synoniem met juist. Sterkere nadruk heeft eerlijk waar (informeel); dit wordt bijvoorbeeld gezegd van iets dat men zojuist heeft verteld. Iets waaraan zelfs niet getwijfeld kan worden, staat buiten kijf. Opmerkingen, uitspraken, passages in een tekst zijn correct. Als ze daarbij ook nog scherp geformuleerd zijn, noem je ze raak of treffend.

Zie: nauwkeurig ; relevant; zeker.

Hetgeen zóó is als het wezen moet. Echt beteekent eigenlijk wat wettig is, wat de waarde heeft, die het behoort te hebben; echte kinderen, echt goud; bij uitbreiding echte paar ten (in tegenstelling van valsche), echte trouw (de trouw van het huwelijk). Rechtmatig, wat overeenkomstig het recht is, drukt hetzelfde denkbeeld uit ten aanzien van handelingen: eene recht¬matige vordering. Recht is eigenlijk hetgeen niet afwijkt van den goeden weg, hetgeen in de goede richting is, wat goed is: te rechter tijd; hij is de rechte man voor zoo iets; waar is datgene wat werkelijk is, zooals het zich aan ons oog vertoont. Recht staat tegenover onrecht, waar tegenover valsch, echt tegenover onrecht of slecht. Eene versterking van waar is waar¬achtig , eigenlijk wat waarheid bezit. Recht en waar geven verder te kennen, dat een persoon of eene zaak op den naam, dien hij draagt, werkelijk aan¬spraak heeft. Een waar vriend, ware vreugde, de rechte weg, een rechte luiaard. Oprecht, dat in de eerste plaats ongeveinsd, openhartig beteekent, staat somtijds ofschoon minder juist tegenover nagemaakt: de oprechte Haarlemsche Courant; zuiver, louter, onvervalscht en onvermengd staan tegenover vervalscht en vermengd met niet passende bestanddeelen. Zuiver is ontdaan van of bewaard voor alle vuil of besmetting, louter is oorspron¬kelijk rein en onvermengd met vreemde bestanddeelen, het wordt in de taal van het dagelijksch leven niet meer gebruikt: de zuivere waarheid, louter goud, onvervalschte levensmiddelen, mijne vreugde was ver van on¬vermengd; rein is vrij van alle smet en staat tegenover bezoedeld, besmet: reine handen (handen waar geen bloed of smet van onrechtmatig verworven goed aan kleeft), eene reine kleeding, een rein geweten.

waar - bijvoeglijk naamwoord, bijwoord, zelfstandig naamwoord

1. precies als in de werkelijkheid
♢ het is een waar gebeurd verhaal
1. zijn ware bedoeling
[zijn echte bedoeling]
2. een waar paradijs
[je kunt het echt wel zo noemen]
3. eerlijk waar?
[is het echt zo]
4. het is maar al te waar
[het is echt waar]
5. het voor waar aannemen
[het geloven]
6. waar of niet?
[is het niet zo?]
7. zijn ware gezicht tonen
[laten zien hoe hij werkelijk is]
8. het is niet waar!
[uitroep van ongeloof]
9. het is te mooi om waar te zijn
[het is zó fijn dat ik het nauwelijks kan geloven]
10. niets is minder waar
[het is absoluut onjuist]
11. verdomd als het niet waar is
[ik ben er echt van overtuigd dat het waar is]
12. zo waar als ik Thimo heet
[dat zeg je om je woorden kracht bij te zetten]
13. iets tot ware proporties terugbrengen
[de juiste betekenis geven van wat overdreven is voorgesteld]
14. de ware Jacob
[de volmaakt geschikte partner]
15. dat is je ware
[dat moet je hebben]

1. op welke plaats
♢ waar woon je?

1. spullen die je te koop aanbiedt
♢ de marktkoopman stalde zijn waren uit
1. goede waar verkoopt zichzelf
[wat goed is, heeft geen aanbeveling nodig]
2. alle waar is naar zijn geld
[goedkope spullen zijn vaak niet goed]
3. waar voor je geld krijgen
[goede spullen krijgen]

Algemene uitdrukkingen:
1. dat is waar ook
[ik was het bijna vergeten]
Bijvoeglijk naamwoord: waar
de/het ware ...
iets waars

Bijwoord: waar

Zelfstandig naamwoord: waar
de waar
de waren

Synoniemen
echt, heus, natuurlijk, onvervalst, reëel, waarlijk, werkelijk

Tegenstellingen
irreëel