Synoniem van ijdel

Met eene hooge mate van zelfgevoel bedeeld. Trotsch wordt zoowel in een goeden als in een kwaden zin gebruikt, én voor een betamelijk gevoel van eigenwaarde èn voor dwaze zelfverheffing. Gij moogt op dat werk trotsch zijn. Hooghartig eigenlijk eene deugd, kan bij overdrijving, evenals trotsch eene ondeugd worden; niet alzoo fier dat het bezit van een rechtmatigen trots of een, soms wel zeer sterk maar toch nooit ongepast, gevoel van eigenwaarde uitdrukt. De verwaande heeft een belachelijken dunk van eigen kunde en voortreffelijkheid; de hoogmoedige ziet in het besef zijner meerderheid met verachting op anderen neer; de hoomardige is hier¬mede niet tevreden, maar tracht zich voor te doen als iemand die meer is of rijker is, en toont ingebeelde meerderheid; de opgeblazene toont zijne hoovaardij in overdreven gebaren en handeling; hij blaast zich als ’t ware op om grooter te schijnen dan hij werkelijk is; de ijdele ziet zich gaarne bewonderd, geprezen, gevleid. De ijdelheid kijkt door de gaten van uw mantel heen, zeide Plato tot den schijnbaar nederigen Antisthenes. Grootsch kan in een goede beteekenis voorkomen n.l. van edel, prachtig, vol majesteit; het wordt in dezen zin meest van zaken doch ook soms van personen gebruikt; als synoniem van hoogmoedig geeft het, alleen van personen gebruikt, te kennen dat men gevoel van eigen grootheid en meerderheid heeft. Laat¬dunkend is hij, die een hoogen dunk van zijn eigen voortreffelijkheid heeft en daarbij door woord of gebaar toont dat hij met geringschatting neerziet op anderen. Bij prat wordt altijd een beweeggrond voor den trots aange¬voerd: Prat op kennis prat op zijn geld. In de taal van het dagelijksch leven is het nagenoeg in onbruik gekomen.

ijdel - bijvoeglijk naamwoord
uitspraak: ij-del

1. wie zichzelf bewondert en/of door anderen bewonderd wil worden
♢ hij is zo ijdel: hij staat uren voor de spiegel
2. ongegrond, niet gebaseerd op feiten
♢ hij ondernam nog een ijdele poging om te winnen
1. ijdele hoop
[die niet vervuld is, of niet vervuld kan worden]

Bijvoeglijk naamwoord: ij-del
... is ijdeler dan ...
het ijdelst
de/het ijdele ...
iets ijdels