begrijpen - de betekenis of bedoeling van iets tot zich laten doordringen. Ook: inzicht hebben in iemands aard. In de eerste betekenis heeft het een zaak als lijdend voorwerp, in de tweede betekenis een persoon. Informeel synoniem: snappen. Iemand of iets volkomen begrijpen heet doorgronden, intuïtief begrijpen is voelen of aanvoelen: 'voel je waar ik heen wil?' Lukt het iemand om iets zonder enige moeite aan te voelen, dan voelt hij het met zijn klompen aan. Heeft het begrijpen betrekking op iemands reactie, zijn gevoel en dergelijke, dan gebruikt men (ergens) in kunnen komen. Heeft het begrijpen betrekking op de noodzaak of wenselijkheid van iets, op een fout die je hebt gemaakt, dan zie je dat in. Iets terdege inzien heet: ervan doordrongen zijn. De toedracht van een zaak of iemands ware (meestal snode) plannen doorzie je, of, in informele stijl, heb je door of heb je in het snotje. Vatten, bevatten en benul hebben van gebruikt men alleen met een zaak als lijdend voorwerp, en in zinnen met een ontkennend of vragend element: 'ik heb dat nooit kunnen bevatten'. Bij volgen is het onderwerp een betoog of redenering: 'dat betoog kan ik niet volgen'. Achter ... zijn gebruik je met 'er' of een voornaamwoordelijk bijwoord zoals 'ergens', 'daar', 'hier': 'daar ben ik nog niet achter'. Wanneer men een opmerking, mededeling en dergelijke niet begrijpt, kan men hem niet plaatsen.

Zie verder: denken; peilen ; weten.

Gezegde(s):
• weet hebben
• ter harte nemen
• bewust worden
• erachter komen
• op de hoogte zijn
• weten hoe laat het is
• in de gaten heben
• in de mot hebben
• in de smiezen hebben
• de pan bij de steel hebben
• straten voor stegen kennen
• dat is me uit het hart gegrepen
• begrijpen waar de hond gebonden zit

Spreekwoord(en):
• een goed verstaander heeft maar een half woord nodig
• achteraf weet iedereen het beter

zie Bevroeden.

begrijpen - onregelmatig werkwoord
uitspraak: be-grij-pen

1. het kunnen volgen met je verstand
♢ ik begrijp niet waarom hij dat doet

Algemene uitdrukkingen:
1. ik heb het niet op hem begrepen
[ik mag hem niet]
Onregelmatig werkwoord: be-grij-pen
ik begrijp
jij/u begrijpt
hij/zij begrijpt
wij/zij/jullie begrijpen
ik/jij/u/hij/zij begreep
wij/zij/jullie begrepen
hij heeft begrepen
de/het/een begrepen ....
begrijpend, begrijpende

Synoniemen
snappen, vatten, verstaan