historische zegswijze die doelt op het beleg van Alkmaar in het najaar van 1573 door Don Frederik van Toledo, zoon van de hertog van Alva, dat op 8 oktober moest worden opgebroken nadat de sluizen van de zeedijken bij Krabbendam, Aartswoude en Zijpe waren geopend. De eerste vermelding vindt men bij Blaeu, Tooneel der Steden van de Ver.
Nederlanden (1649) ij M 2 v° b: „Door welck ontset den moedt by de Staten van den Lande en de Prinse van Orangien is hervat..sulcx dat volgens het oude spreeckwoort met recht magh geseyt werden van Alckmaer begint de victorie”. Met zinspeling hierop wordt ook in ander verband gebezigd „van ... begint (begon) de victorie”, om een beslissend keerpunt aan te duiden.
