Spreekwoorden 'tuig'

Tuig (vee) van Laban

Soms ook wel alleen: Laban. Men bedoelt met deze uitdrukking: een gewetenloos mens, een bedrieger. Omtrent Laban licht ons Gen. 29 nader in. Zo had Jacob geconditioneerd om - na een zevenjarige dienst - Laban’s dochter Rachel tot vrouw te krijgen. Toen deze zeven jaren om waren en hij zijn gesluierde bruid in ontvangst nam, bleek bij de ontsluiering dat Laban hem listig zijn minder knappe dochter Lea in de schoenen had geschoven. Gen. 29:25: 'Daarom zeide hij tot Laban: Wat is dit, dat gij mij gedaan hebt; heb ik niet bij u gediend om Rachel? Waarom hebt gij mij bedrogen?’ Enfin, Jacob - die blijkbaar een goede kracht was - kon ook Rachel krijgen, als hij nog zeven jaar diende. Aldus geschiedde en hij trouwde ook nog met Rachel hetgeen toen nog kon

Tuig van de richel

Hiermee werd oudtijds het volkje bedoeld dat voor bijna niets onder het schuine afdak (dus nog achter de zgn. engelenbak) in de schouwburg mocht zitten. Maar vanaf deze plaats (de richel) had men geen zicht op het toneel. Pas als men voorover ging hangen op de rug van de buurman vóór, kon men iets zien. Dat gaf natuurlijk steeds gekrakeel. Overigens ook was het een raar zaakje om en bij die richel. De jeneverfles ging rond, scharretjes en apenootjes werden verorberd, zodat er ten slotte een lucht hing van zoute vis, uien, jenever, bier e.d. Deze situatie heeft de uitdrukking in het leven geroepen. Of het woord ‘tuig’ hier in overdracht betrekking heeft op het paardetuig, is niet zeker. Intussen bedoelt de uitdrukking: gemeen volkje, onhebbelijk stel mensen

Dat is tuig van Laban

Dat is gemeen volk

Dat is tuig van de richel

Dat is laag volk

Zijn beste tuig aan hebben

‘Tuig’ slaat hier op de takelage (aankleding) van een schip. Overdrachtelijk: kleding. Derhalve: zijn beste (zondagse) kleren aan hebben

Hij steekt raar in het tuig

Hij is merkwaardig gekleed

Hij ligt onder zijn beste tuig

Hij heeft zijn zondagse kleren aan
(v. zeelieden) Hij is netjes aangekleed

Met kwaad tuig is het kwaad werken

Met slecht gereedschap breng je niets goed tot stand, met onwillige mensen bereik je niets
Om iets goed te kunnen uitvoeren, moet men over goed gereedschap (het vereiste materiaal, enz.) kunnen beschikken