Spreekwoorden en gezegden met 'stad'

Een stad brandschatten

Letterlijk: de ingezetenen van een stad of land een gedwongen schatting opleggen, onder bedreiging van brand en plundering. Figuurlijk: iemand geld afpersen onder bedreiging met wraakmaatregelen. Vgl....
Lees meer

Een open stad

Stad die niet op verdediging is ingericht, vroeger meer algemeen een stad die niet door een vestingmuur was omgeven, later stad zonder militaire doelen. Theoretisch mag een dergelijke open stad niet w...
Lees meer

Dorp noch stad aanzien

Zich nergens aan storen

Stad en land aflopen

Overal naar toe gaan om iets (gedaan) te krijgen of te kunnen kopen. Met ‘land’ wordt hier uiteraard bedoeld: het platteland

In iedere stad een andere schat

Vermoedelijk ontleend aan Schiller, Don Juan

Een stad gewapenderhand innemen

Koppeling van ‘gewapend’ en ‘hand’; derhalve: met de wapens in de hand, gewapend, met oorlogsgeweld. Vgl. ook: stormenderhand, nader (ende) hand

Duren is een schone stad

Veelal met de toevoeging: maar blijven duren is nu anders wat, hetgeen de zegswijze tevens duidelijker maakt. De uitdrukking is ontleend aan het Duitse stadje Düren, dat er fraai moet hebben uitgezien...
Lees meer

Ergens stad en land voor aflopen

Ergens zeer veel moeite voor doen

Stadhuiswoorden gebruiken

Deftige woorden gebruiken, zich in termen uitdrukken die boven het begrip van de gemiddelde man uit gaan

Onder de rook van de stad

In de onmiddellijke nabijheid van de stad. De rook is die, welke uit de huizen of fabrieken van de stad opstijgt, en zich over de omgeving verspreidt

Wij hebben hier geen blijvende stad

Ontleend aan Hebr. 13:14, waar staat: ‘Want wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomende’. Bedoeld wordt dat wij slechts tijdelijk op deze aarde vertoeven en voor een hiernamaals...
Lees meer

Iemand stadskind maken

Hem onterven

Te stade komen

‘Stade’ is hier een oude vorm voor: stad, oudtijds ook: plaats. In Een abel spel en een edel dinc van den hertoghe van Bruyswyck, hoe hi werd minnende des Roedelioens dochter van Abelant lezen we in v...
Lees meer