Onderscheiding
Een koninklijke onderscheiding. Andere benaming voor: ridderordeStappen ondernemen
Maatregelen treffen, pogingen doenDe ijzers onderbinden
De schaatsen onderbindenEen ondermijnd gestel
‘Gestel’, letterlijk samenstel van de delen van het menselijk lichaam; bij uitbreiding: toestand waarin het lichaam verkeert, lichaamsgesteldheid. ‘Ondermijnd', ondergraven, grond waaronder mijnen zij...Lees meer
Het gezag ondermijnen
‘Ondermijnen’, ondergraven; letterlijk gezegd van grond, waaronder zich mijnen bevinden, waardoor het aardoppervlak zeer onsolide is geworden. ‘Het gezag ondermijnen’ wil zeggen: door allerlei ondergr...Lees meer
Een onderhandse verkoping
Een verkoping zonder openlijke aankondiging, oproeping. De constructie is niet helemaal duidelijkOp dit ondermaanse
De betekenis van dit woord is: terwijl op de aarde de dingen in rechte lijnen en zigzag en op allerlei andere onvolmaakte wijzen bewegen, is in de sfeer der maan en in die boven de maan alle beweging ...Lees meer
De pels ondertasten
Iets nauwkeurig onderzoeken, het naadje van de kous te weten zien te komenHet onderspit delven
De verliezende partij zijnHet onderspit delven
Volgens prof. Verdam betekent een ‘onderspit’ de onderlaag in een mijn. Als men dus in het onderspit raakt, loopt men gevaar eronder te komen. De uitdrukking betekent derhalve letterlijk: het uitgrave...Lees meer
Het onderspit delven
Aan het kortste eind trekken; er slecht vanaf komenOordeel des onderscheids
Ook deze zegswijze is aan de bijbel ontleend. Het doelt op mensen die verstandelijk zover ontwikkeld zijn, dat zij het een van het ander kunnen onderscheiden, dat zij in staat zijn om te oordelenhet onderspit delven
hij delft het onderspit: hij verliest (het).In het onderhavig geval
‘Onderhavig' zou ontstaan zijn uit: ‘onderhave', leengoed. Het verband wordt hierdoor niet duidelijker. Bedoeld is in elk geval: in het betreffend, onderwerpelijk gevalEen hachelijke toestand (onderneming)
‘Hachelijk’, vermoedelijk ontleend aan ‘hachje’. Een hachelijke toestand of onderneming is een gevaarlijke toestand of onderneming, waarbij men de kans loopt zijn leven (hachje) te verliezen. Voorbeel...Lees meer
Een diepere ondergrond hebben
‘Ondergrond’ is eigenlijk: benedenlaag, bijv. de ondergrond van een veenlaag. Overdrachtelijk voor: diepere oorzaak; de eigenlijke beweegredenen moeten dieper worden gezochtVeel tegenkanting ondervinden
‘Tegenkanting' is ontstaan uit: kanten tegen, zich verzetten, schrap zetten tegen. Wellicht ontstaan uit: tegen de kant gaan staan om zich beter te kunnen verwerenDe vuurdoop ondergaan
Deze zegswijze kan ontleend zijn aan Matth. 3:11 en Luc. 3:16. De eerste tekst luidt: ‘Ik doop u wel met water ter bekering, maar die na mij komt, is sterker dan ik, wiens schoenen ik niet waardig ben...Lees meer
De vuurproef ondergaan
De ‘vuurproef' is uit het zgn. heidens bijgeloof ingeslopen in het zgn. christelijk geloof en had daarin, vnl. in de 5de eeuw en later, een grote opgang gemaakt. Een aangeklaagde, die men niet van sch...Lees meer
Een aderlating ondergaan
Letterlijk: het openen van een ader, om daaruit een bepaalde hoeveelheid bloed af te tappen. Figuurlijk: het af zetten of doen betalen van een som gelds, waardoor men iemand een gevoelig geldelijk ver...Lees meer
