Een wassen neus

Hoogstwaarschijnlijk is deze uitdrukking ontleend aan Marnix van St. Aldegondes Byencorf: ‘Hier mede maeckt zy (nl. de Katholieke Kerk) een weerhaen, die met alle winden omwayet, ende een wassen neuse, die aen alle kanten buygen kan’. Anderen ontlenen de uitdrukking aan de wassen neuzen, die de rederijkers als grimering gebruikten en die de eigenlijke neus verborgen. Deze wassen neuzen waren van bedrieglijke vorm, zodat zij een verkeerde indruk van iemands uiterlijk gaven. In die zin bedoelt de uitdrukking dan ook: gemakkelijk te vervormen zijn, iets elk gewenst aanzien kunnen geven, bijv. een godsdienstige of politieke overtuiging. Toch heeft ze thans meer de betekenis van: misleiding, fopperij in het algemeen

Zijn neus krult

Hij is in zijn schik
Wordt gekscherend gezegd van iemand die geprezen wordt

Neuswijs zijn

Alles beter menen te weten dan anderen. Ook hier is de uitdrukking ontleend aan het ruiken van jachthonden, die menen wild te bespeuren

Zijn neus stoten

Een weigerend of kleinerend antwoord krijgen

Zijn neus voorbijgaan

Iets niet krijgen, hoewel men erop gerekend had

Een neus krijgen

Berispt worden

Zijn neus voorbijpraten

Meer zeggen dan men mag of dat men verantwoorden kan

Op zijn neus kijken

Een tegenvaller te incasseren hebben gekregen
Zeer bedeesd zijn, omdat een zaak tegen de verwachting is uitgevallen; beteuterd zijn

door de neus boren

dat boek is hem door de neus geboord: hoewel hij er het eerste recht op had, werd het aan iemand anders gegeven.

Iemand zijn neus afbijten

Iemand toesnauwen

Tussen neus en lippen

Terloops

Iemand een neus zetten

(Door zijn eigen neus met de uitgespreide vingers van één of twee handen te verlengen) hem voor de gek houden

Iemand neuswijs maken

Deze uitdrukking stamt van de jagerstaal; ‘neuswijs’ zijn honden die een scherpe neus hebben. De uitdrukking bedoelt: iemand inlichten omtrent de stand of gang van zaken, hem leren. Hetzelfde als: iemand bitwijs maken

Iets langs zijn neus weg (of: bij zijn neus langs) zeggen

Terloops, schijnbaar zonder enige bedoeling, iets zeggen

op zijn neus kijken

toen ik een paar rolschaatsen kreeg, keek mijn broertje op zijn neus: hij was erg teleurgesteld.

Van zijn neus maken

(Z. N.) Drukte maken, beslag maken

Een natte neus hebben

Wordt gezegd wanneer het neusvocht zichtbaar wordt

Iemand een neus aandraaien

Iemand beetnemen

bij de neus nemen

ze hebben hem bij de neus genomen: ze hebben hem beetgenomen, bedrogen.

onder de neus wrijven

we hebben hem zijn gemene streken onder de neus gewreven: we hebben het hem duidelijk gezegd dat we hem gemeen vonden.