Stal noch maat houden
Geen grenzen en geen maat kennenMet gelijke maat meten
Vermoedelijk ontleend aan Lev. 19 : 35: ‘Gij zult geen onrecht doen in het gericht, met de el, met het gewicht of met de maat'Houdt maat in ’t verblijden, houdt maat in ’t bedroeven
Houdt maat in ’t hopen, houdt maat in ’t vreezenHoudt maat in ’t verblijden, houdt maat in ’t bedroeven
Houdt maat in ’t verteren, houdt maat in ’t behoevenHoudt maat in ’t verblijden, houdt maat in ’t bedroeven
Houdt maat in ’t schrijven, spreken en lezen, Houdt maat Hendrik in al wat gij gaat beginnenDe maatschappelijke ladder
Daar iemands maatschappelijke positie veelal een stijging vertoont, wordt het maatschappelijk leven dikwijls met een ladder vergeleken, die men trede voor trede bestijgt. Vgl. Von. Keil: ‘Wer erreiche...Lees meer
Jan Rap en zijn maat
Het ordinaire volkJan Rap en zijn maat
Gemeen volkJan Rap en zijn maat
Het gemene volk, het janhagel, het gespuisJan Rap en zijn maat
Rapaille, gespuis, uitvaagsel, bij uitbreiding: het lagere volk, iedereen uit de mindere stand. Volgens sommigen van ‘rap in het stelen of weglopen’, volgens anderen van ‘rap’ als Mnl. voor ‘schurft’ ...Lees meer
Nu is de maat vol
Nu is het genoegIemands maat niet kunnen halen
Iemand niet kunnen evenaren of voorbij kunnen strevenIemands maat niet kunnen halen
Hem niet evenarenTe volle maat loopt over
Overdrijving schaadtIemand de maat vol meten
Iemand zoveel geven als men slechts kan (ook in een slechte betekenis)De maat is nu vol
‘Maat’, voor inhoudsmaat, meet-instrument voor verschillende artikelen: aardappelen, zaden, olie, e.d. De uitdrukking wordt steeds in overdrachtelijke zin gebezigd, bijv.: ‘Ik heb er nu genoeg van alt...Lees meer
Met de maat waarmee ge uitmeet
Zoals wij anderen behandelen, worden wij behandeldHij is lelijk te maat gekomen
Dat is verkeerd afgelopenGoede maatjes met iemand zijn
‘Maat’ (hetzelfde als: vriend, medewerker), is langs een lange omweg ontstaan uit Lat.: mandere, kauwen (vgl. Got.: mats, eten, en Eng.: meat). Letterlijk betekent het derhalve: spijsgenoot, mede-eter...Lees meer