Een vodje papier

Deze uitdrukking is vooral bekend (berucht) geworden sinds de Eerste Wereldoorlog. In het eerste hoofdstuk van zijn mémoires vertelt Hans von Tresckow, op welke wijze de ongelukkige uitdrukking van het ‘vodje papier’, waarmee, zoals bekend, Bethmann Hollweg het Duitse neutraliteitsverdrag met België heeft bestempeld, is tot stand gekomen. Von Tresckow was zeer bevriend met een graaf, die aan het hof een belangrijke rol heeft gespeeld en op wiens bezitting in de provincie Posen hij vaak logeerde. Een andere gast daar was dan gewoonlijk Geheimrat Hammann, die tijdens de oorlog leider van de persafdeling van Buitenlandse Zaken was. Op zekere dng, kort vóór het einde van de oorlog, vertoefden von Tresckow en Hammann weer bij hun gemeenschappelijke vriend. Deze had die dag een groot hert geschoten en was zeer goed geluimd. Er werd een flink glas wijn gedronken. Hammann werd zeer spraakzaam en vertelde toen, dat hij voor de meeste redevoeringen, die rijkskanselier Bethmann Hollweg in de Rijksdag had gehouden, het ontwerp had gemaakt en dat ook hij de woorden ‘het vodje papier’ had geschreven die door de rijkskanselier in zijn rede werden uitgesproken en zoveel schade aan Duitsland hebben berokkend