Hockey is de meest moderne variant van een hele rits aan oude ‘stok en bal’-spelen. Voorlopers van de huidige sport werden gespeeld door verschillende volkeren, in verschillende continenten, en gaan terug tot ver voor onze jaartelling.
Het oudste bewijs van iets wat op hockey lijkt, is teruggevonden op een graftombe in de Nijlvallei. Een tekening laat twee mannen zien die stokken met een gebogen uiteinde vasthouden. Tussen hen in ligt een rond voorwerp, vermoedelijk een bal. De houding van de mannen heeft veel weg van een bully, de inmiddels in onbruik geraakte scheidsrechtersbal (drie keer met de sticks tegen elkaar tikken…). Aangezien de tombe rond 2000 voor Christus werd gebouwd, kan veilig gesteld worden dat een vorm van hockey al 4000 jaar gelden werd gespeeld, en waarschijnlijk veel eerder.
Behalve de oude Egyptenaren hadden bijvoorbeeld ook de Arabieren, Perzen, Grieken en Azteken een eigen variant van een spel met stok en bal. Van de Romeinen weten we zelfs hoe zij hun vorm van hockey noemden: paganica. Hierbij werd een met veren gevulde bal met één of ander slaghout voortgeslagen. Dankzij Europese emigranten weten we dat een andere vroege versie van de sport begin 16de eeuw in Argentinië werd gespeeld door de Araucaño indianen. Zij noemden hun spel cheuca (zoiets als ‘de gebogene’), wat een verwijzing was naar het kromme uiteinde van de stok die ze gebruikten.
De lange lijst van voorlopers eindigt rond 1800 in Engeland, waar het moderne hockey zich vermoedelijk ontwikkelde uit een aantal varianten die op de Britse eilanden werden gespeeld. Zo deden de Schotten aan shinty, in Ierland speelden ze hurling (overigens nog steeds de nationale sport aldaar). Ook in Engeland bestonden de nodige stok en bal-spelen, waaronder bandy, een vorm van hockey op ijs die tegenwoordig vooral in Scandinavië, de Baltische staten en Rusland populair is. Er is wel geopperd dat hockey is ontstaan uit de trainingsvormen die men buiten het seizoen op gras deed, wanneer er geen ijs lag om bandy te spelen.
Hockey is dus beslist een Engelse sport. De eerste officiële hockeyclub (Blackheath) werd rond 1850 in Londen opgericht en via het Britse leger kwam de sport in India en andere kolonies terecht. Over het woord hockey bestaat minder duidelijkheid. Het lijkt aannemelijk dat het Engelse hook (haak) er gezien het kromme uiteinde van de hockeystick iets mee te maken heeft, maar bewijs hiervoor ontbreekt. Sommigen beweren dat het woord is afgeleid van het oud-Franse hocquet, dat herdersstaf betekent, een kromme staf dus. Maar ook de Engelsen hebben een oud woord – hookeel – dat gekromde stok betekent. Kortom: niemand die het zeker weet.
