Er is wel eens geopperd dat het woord golf een acroniem is: Gentlemen Only Ladies Forbidden. Deze etymologische verklaring is waarschijnlijk bedacht door een lolbroek die wilde wijzen op de enigszins conservatieve aard van de sport. Een leuk verhaal voor aan de borreltafel, maar totaal gespeend van enig waarheidsgehalte.
De vraag waar het woord golf dan wel vandaan komt, is er één die serieuze etymologen evenmin met zekerheid kunnen beantwoorden. Er is wel een sterk vermoeden, en dat wijst opvallend genoeg naar Nederland.
In de Middeleeuwen bestonden er in Noord-West Europa verschillende spelen waarbij een bal, met behulp van een aan het uiteinde verzwaarde stok, in zo min mogelijk slagen een bepaald doel moest bereiken (of in een vast aantal slagen een zo groot mogelijke afstand moest afleggen). In Frankrijk had men jeu de mail, in (het huidige) België werd chole gespeeld en Nederland kende het maliespel of maliën (Het Haagse Malieveld is ernaar vernoemd) en colf of colfspel.
Colf was niet alleen de naam van het spel, maar ook het woord voor het slaghout waarmee het gespeeld werd. De bal was van leer (gevuld met haren of veren) of simpelweg van hout. Het spel, zeer populair in de Middeleeuwen, werd in de open lucht gespeeld: op velden, pleinen, straten en ’s winters ook op ijs.
De plaatselijke autoriteiten waren minder gecharmeerd van colf aangezien er vaak ruiten sneuvelden en ook voetgangers geregeld door ballen werden getroffen. Er zijn talloze verordeningen bekend die ten doel hadden het colven binnen de stadsmuren aan banden te leggen. Zo kregen de Haarlemmers in 1390 een stuk grond ‘buten der houtpoort’ – in de Haarlemmerhout dus – om te colven. In 1456 werd in Naarden bepaald dat er niet meer rondom de kerk mocht worden gespeeld. En Amsterdam verbood colven aan de Nes, een lange, smalle straat in het centrum. Wie betrapt werd, moest één of meerdere kledingstukken inleveren. Colf verloor aan het einde van de 17de eeuw vrij plotseling aan populariteit en maakte al gauw plaats voor het nog steeds bestaande kolfspel, een variant die op open of overdekte banen wordt gespeeld.
Er is niet veel fantasie voor nodig om een verband te vermoeden tussen colf en golf, zowel taalkundig als sportief. Dit vermoeden wordt door een aantal feiten nog versterkt. Zo was colf ook populair in Schotland, de onbetwiste geboorteplaats van de moderne golfsport. Er werd vooral fanatiek gespeeld in de havensteden die veel handel dreven met ons land. Nederlandse invloeden op linguïstisch en architectonisch vlak zijn daar overigens ook nu nog merkbaar. Bovendien komt het woord golf voor het eerst in het Engels voor in 1457.
In Nederland werd toen reeds lang gecolfd. Het lijkt dus meer dan aannemelijk dat het spel én het woord colf, samen met Schotse handelaren, vanuit Nederland de reis over de Noordzee heeft gemaakt.
