Vlaamse auteurs die over Sinterklaas schreven, zijn: Van Beers, Brakman, Claes, Van Duyse, Streuvels, Timmermans, Walschap.
Tot ca. 1950 komt bij de katholieke schrijvers Sint-Nicolaas vooral uit de hemel met zijn → ezel (vergelijk Jezus, die op een ezel Jeruzalem binnenrijdt) en zijn knecht Nicodemus. ‘Nicodemus’ komt net als ‘Nicolaas’ uit het Grieks en betekent ‘overwinnaar van het volk’. Soms neemt een engel de plaats van Nicodemus in. Deze draagt het Gouden Boek, waarin alles staat opgetekend. De engelen hebben het speelgoed in de manden op de ezel gebracht. Sint-Nicolaas wandelt over de melkweg en ontmoet allerlei kinderheiligen (iemand die als kind gestorven is en als heilige wordt vereerd). Sint-Jozef timmert speelgoed, Sint-Franciscus zorgt voor de ezel.
Via melkweg of manenstraal komt Sint-Nicolaas naar beneden. In Belgisch Limburg schilderde men met krijt een ladder op de schoorsteenwand om de weg binnenshuis voor Sinterklaas te vergemakkelijken.
Vanaf 1960 vervangt de aardse voorstelling meer en meer de oude christelijke.
In 1356 was er in de kapel van het gasthuis in Bree een SintNiklaasaltaar en sinds 1400 ook in de kerk. Al voor 1630 werd in Bree een Sint-Niklaasmarkt gehouden. Er was rivaliteit tussen Bocholt en Bree wie het eerste zijn jaarmarkt hield. In de Opitterstraat herinnert het beeld in de gevel aan de gasthuiskapel.
In Gent gaf men zogenaamde armenpenningen uit. Als een arme deze penning afgaf, kreeg hij of zij twee broden op 6 december. En als er genoeg geld was, ontving men er een stuk vlees bij.
In Belgisch Limburg was Zwarte Piet een duivel die met opgeblazen varkensblazen de kinderen angst aanjoeg.
In Lommel veegden vaders op 5 december de open schoorsteen en trokken ze ’s avonds met wit krijt strepen op de schoorsteen: ‘Daar heeft de ezel gekrabbeld.’ Turnhout: In 1307 stichtte Walter Hogenhuyse een Sint-Nicolaaskapelanie; dit was een stichting die ten doel had dat er missen voor doden gelezen werden. Ook hield men een eredienst voor Sint-Niklaas, patroon van de “cremers”(kramers of handelaars). Een beeld van Sint-Niklaas met een offerblok stond midden op de markt: Sint-Claesstock. Een keer per jaar vierden de leden van het Sint-Niklaasgilde, de “Cremerije” feest. Ze moesten dan vóór de evangelielezing in de kerk zijn. Ze betaalden op die dag kaarsgeld voor het onderhoudvan hun altaar. Kinderen zetten soms een glas bier voor Piet bij de schoen naast de raap voor de ezel (maar in de laatste vijftig jaar vooral klontjes suiker en een wortel voor het paard.)
In Tongeren kreeg de dienstmeid ne wek en ne piètsaug: een gesuikerd wittebrood met een 5-frankstuk. Tot in de jaren vijftig organiseerde men overal een Klaaskesfoor: een markt waar allerlei, meestal met de hand uit hout gesneden, geschenken werden verkocht.
In de Kempen werden de straten ‘geveegd’, dat wil zeggen dat niemand meer naar buiten mocht op straffe van trakteren. Na een tijdje kwamen vele Sinterklazen op toeters blazend door het dorp (vergelijk de viering op de → Waddeneilanden).
In de 19de eeuw was er nog een sinterklaasgebruik: ‘hetebrood blazen’. Op 6 december ‘Klaasmorgen’ bliezen de bakkers heel vroeg in de ochtend op hoorns, waarna ze ‘hetebrood’ riepen. Dit hetebrood was een broodje met warme worst. Overigens vertelt men dat Sinterklaas in de hemel zelf de peperkoek naar zijn beeltenis bakt. Zo zegt een Luiks spreekwoord Qwand vos vèyez l’cir tot rodje, al vèsprêye, on dit qu’c’est Saint Nicolet qui cut (‘Wanneer de ondergaande zon de wolken mooi roze kleurt, is Sint-Nicolaas druk in de weer bij de ovens’).
Het paard van Sinterklaas heet sinds de televisieserie Dag Sinterklaas uit de jaren negentig ‘Slecht-Weer-Vandaag’.
Ook nu nog rijdt Sinterklaas de pakjes op tafel op sinterklaasmorgen. In Vlaanderen kent men niet het strooien van Zwarte Piet, noch het surprisemaken.
Een man die na zijn dertigste nog bij zijn moeder woont, is een ‘Sint-Niklaas’.
In 2009 besloot de Vlaamse minister van Cultuur de sinterklaasviering op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed te plaatsen. Hierdoor maakt deze viering nu kans om opgenomen te worden op de werelderfgoedlijst van de UNESCO.
